علوم حديث 1 - صفحه 21

روز قيامت نازل شده است. و برايم از خدا خواست كه به من فهم و قدرت حفظ عنايت كند، و من هيچ آيه اى از كتاب خدا را و اينكه بر چه كسى نازل شده فراموش نكردم، مگر اينكه رسول خدا ـ ص ـ آن را بر من املاء فرمود ۱ .

۰.و در بصائر الدرجات آمده است كه راوى از زيد بن على نقل مى كند كه براى ما گفت:«اميرالمؤمنين ـ ع ـ فرمود: نه آسودم، و نه رسول خدا ـ ص ـ عهد و پيمانى از من گرفت تا اينكه آنچه را جبرئيل در آن روز از حلال يا حرام يا سنت يا امر يا نهى نازل كرده بود، از رسول خدا ـ ص ـ آموختم و دانستم درباره چه و چه كسى نازل گشته است». بيرون رفتيم و معتزله به ما برخوردند، اين قضيه را بر ايشان بيان كرديم؛ گفتند: اين ماجراى شگفت آورى است! چگونه اين كار ممكن است؟ در حالى كه يكى از آن دو از ديگرى غايب است، چگونه آن را مى داند؟ مى گويد: به زيد مراجعه كرديم و او را در جريان پاسخ معتزله قرار داديم. وى گفت: تعداد روزهايى كه [على ـ ع ـ غايب بود، بر رسول خدا ـ ص ـ حفظ و رعايت مى شد و آنگاه كه يكديگر را ديدار مى كردند، رسول خدا ـ ص ـ بدو مى فرمود: «اى على! در فلان روز، فلان آيه و در فلان روز، فلان آيه نازل شد»، تا آخرين روز كه به هم مى رسيد؛... و ما اين پاسخ زيد را به اطلاع آنها رسانديم ۲ .

احاديث سه گانه اى كه ذيلاً از طبقات ابن سعد مى آيد، مؤيد حديث گذشته است:

۰.۱ ـ از محمد بن عمر بن على بن ابى طالب نقل كرده است كه گفت: به على [ع] گفته شد:چگونه شما بيش از ديگر اصحاب رسول خدا ـ ص ـ حديث نقل مى كنى؟! حضرت فرمود:
هر گاه از رسول خدا ـ ص ـ مى پرسيدم، وى مرا آگاه مى ساخت و آنگاه كه ساكت مى شدم، او با من آغاز سخن مى كرد.

۰.۲ . از سليمان احمسى از پدرش نقل كرده كه گفت: على ـ ع ـ فرمود:به خدا سوگند هيچ آيه اى نازل نگشت، مگر اينكه من دانستم درباره چه و چه كسى و در كجا نازل شده است؛ پروردگارم به من دلى با ادراك و زبانى گويا و روان بخشيده است.

1.بصائر الدرجات ص: ۱۹۸ ح: ۳.

2.بصائر الدرجات ص: ۱۹۷ ح: ۴.

صفحه از 188