بر پايه نقل طبرى ، وى روز عاشورا و در آغاز جنگ ، همراه با غلام خود و جابر بن حارث‏^۱ و مُجَمِّع بن عبد اللَّه ، به صف دشمن ، حمله‏ور شدند . سپاه دشمن ، آنها را محاصره كردند و ارتباط آنها را با لشكر امام عليه السلام ، قطع نمودند ؛ امّا با يارى عبّاس عليه السلام ، از محاصره خارج شدند ، در حالى كه مجروح شده بودند . دشمن ، دوباره به آنها نزديك شدند و همگى را يك‏جا كُشتند .^۲
ليكن به گزارش سيّد ابن طاووس ،^۳ عمرو بن خالد ، روز عاشورا به امام عليه السلام گفت :
فدايت گردم ! من تلاش كردم كه به يارانم بپيوندم و دوست نداشتم كه عقب بيفتم و ببينم كه تو يكّه و تنها ، در ميان خويشانت ، كُشته افتاده باشى .
امام عليه السلام در پاسخ وى فرمود :
تَقَدَّم فَإِنّا لاحِقونَ بِكَ عَن ساعَةٍ .
پيش برو ! ما هم ساعاتى ديگر ، به تو مى‏پيونديم .
عمرو ، به ميدان شتافت و آن قدر جنگيد تا به صف شهيدان پيوست .^۴
در «زيارت ناحيه مقدّسه» ، نام عمر بن خالد و غلامش ، بدين سان آمده است :
السَّلامُ عَلى‏ عُمَرَ بنِ خالِدٍ الصَّيداوِيِّ ، السَّلامُ عَلى‏ سَعيدٍ مَولاهُ ^۵ .
سلام بر عُمَر بن خالد صَيداوى ! سلام بر سعيد ، غلام او !
در «زيارت رجبيّه» ، نام او عمرو بن خلف ، ضبط شده است .^۶

۹۶۸.تاريخ الطبرى - به نقل از فُضَيل بن خديج كِنْدى - : و امّا عمر بن خالد صَيداوى، جابر بن حارث سَلمانى، سعد، غلامِ عمر بن خالد و مُجَمِّع بن عبد اللَّه عائِذى ، در آغاز جنگ، به نبرد پرداختند و با شمشيرهايشان ، به سوى لشكر ابن زياد ، هجوم بُردند . چون آنها به ميان لشكر دشمن فرو رفتند ، گِردشان را گرفتند و آنان را محاصره كرده ، از ديگر يارانشان جدا كردند ؛ امّا عبّاس بن على عليه السلام ، بر دشمن يورش بُرد و نجاتشان داد و آنان ، زخمى و خونين ، [ از حلقه محاصره دشمن ]بيرون آمدند . هنگامى كه دشمن به آنها نزديك شد، با شمشيرهايشان ، حمله كردند و در همان

سپس جنگيدند تا كشته شدند . رحمت خدا بر آن دو باد !^۱

۹۶۷.مقتل الحسين عليه السلام ، خوارزمى : سپس عبد الرحمان بن عُروه ، به ميدان آمد و آغاز به خواندن اين رَجَز كرد :

بنى غِفار و بنى خِندِف‏و نيز بنى نَزار ، بى گمان مى‏دانند
كه ما گروه بدكاران را مى‏زنيم‏با شمشير مَشرَفى تيز و بُرّان‏
سپس جنگيد تا كشته شد.^۲

۳ / ۲۵ و ۲۶

عُمَرُ بن خالد صَيداوى و همراهش‏

عمر بن خالد صَيداوى‏^۳ كه با نام عمرو بن خالد^۴ و عمرو بن خَلَف‏^۵ نيز از او ياد شده است و غلامش كه سعد^۶ يا سعيد^۷ نام داشته ، از ديگر شهيدان حادثه كربلا به شمار مى‏روند . اين دو نفر ، همراه نافع بن هلال مرادى و مُجَمِّع عائِذى ، با راه‏نمايى طِرِمّاح بن عَدى ، در راه كوفه و در منزلى به نام «عُذَيب الهِجانات» ، به قافله امام عليه السلام پيوستند .^۸