۱۹۴۸.تاريخ الطبرى - به نقل از فاطمه دختر على عليه السلام ، در يادكرد فرمان يزيد به آماده‏سازى اسيران و وارد كردنشان به خانه او و برگزارى نوحه‏سرايى در آن جا - : يزيد بن معاويه گفت: اى نعمان بن بشير ! آنان را با آنچه برايشان شايسته است، آماده كن و مردى شامى را كه امين و صالح باشد ، با آنان اعزام كن و سپاه و دست‏يارانى را روانه ساز تا آنها را به مدينه ببرند.
آن گاه فرمان داد كه زنان به خانه‏اى جداگانه وارد شوند و هر چه لازمشان است ، برايشان تهيّه كنند و برادرشان على بن الحسين (زين العابدين) عليه السلام هم در همان خانه‏اى كه آنان هستند، همراهشان باشد.
زنان ، بيرون رفتند تا وارد خانه يزيد شدند و هيچ زنى از خاندان معاويه نمانْد ، مگر اين كه به استقبالشان آمد ، در حالى كه مى‏گريست و بر حسين عليه السلام نوحه‏سرايى مى‏كرد . آنان، سه روز، براى حسين عليه السلام به نوحه‏سرايى پرداختند.^۱

۱۹۴۹.الطبقات الكبرى (الطبقة الخامسة من الصحابة) : [يزيد] دستور داد كه زنان را به بخش زنانه ببرند و به زنان خاندان ابو سفيان، فرمان داد كه براى حسين عليه السلام سه روز سوگوارى كنند. هيچ زنى از آنان نمانْد، مگر اين كه ديدم مى‏گريست و شيون مى‏كرد و براى حسين عليه السلام نوحه‏سرايى مى‏نمود، تا سه روز.
اُمّ كلثوم، دختر عبد اللَّه بن عامر بن كُرَيز - كه در آن وقت ، همسر يزيد بود - بر حسين عليه السلام گريست.
يزيد گفت: حق دارد كه بر بزرگ و سَرور قريش، مويه كند.^۲

۱ / ۴ - ۳

سوگوارى در شام‏

الف - در مجلس يزيد

۱۹۴۵.الاحتجاج: پيرمردى راستگو از بزرگان بنى هاشم و نيز ديگران، نقل كرده‏اند : هنگامى كه على بن الحسين (زين العابدين) عليه السلام و خانواده‏اش بر يزيد - كه لعنت خدا بر او باد - وارد شدند و سرِ حسين عليه السلام آورده شد و در برابر يزيد، در داخل تَشتى گذاشته شد، او با چوب‏دستى، به دندان‏هاى پيشينِ امام عليه السلام مى‏زد... .
وقتى زينب عليها السلام، آن را ديد ، دست به گريبان بُرد و آن را چاك زد و با صدايى بلند و اندوهگين كه دل‏ها را مى‏خراشيد، فرياد زد: وا حسينا ! اى حبيبِ پيامبر خدا ! اى پسر مكّه و مِنا ! اى پسر فاطمه زهرا ، بانوى زنان ! اى پسر محمّد مصطفى !
به خدا سوگند، هر كه در آن جا بود ، گريست و يزيد ، خاموش بود.^۱

۱۹۴۶.الملهوف - در مجلس يزيد، هنگامى كه سرِ امام حسين عليه السلام در برابرش بود - : زنى از بنى هاشم كه در كاخ يزيد بود ، شروع به مرثيه‏سرايى براى حسين عليه السلام كرد و فرياد مى‏زد: اى حسين ! اى محبوب ! اى آقا ! اى آقاى خاندانش ! اى پسر محمّد ! اى بهار بيوگان و يتيمان ! اى كشته به دست اولاد حرام‏زاده !
هر كه اين را شنيد ، گريست .^۲

ب - در منزل يزيد

۱۹۴۷.أنساب الأشراف: همين كه زنان حسين عليه السلام وارد شدند، چند زن از زن‏هاى يزيد بن معاويه، شيون كشيدند و فغان بر آوردند و براى حسين عليه السلام ماتم گرفتند.^۳