و دختران و خواهران حسين عليه السلام و على بن الحسين (زين العابدين) عليه السلام و فرزندانشان را حركت دادند. هنگامى كه آنها را از كنار جنازه حسين عليه السلام و يارانش عبور دادند، صداى شيونِ زنان ، بلند شد و به صورتشان مى‏زدند. زينب عليها السلام فرياد زد: «وا محمّدا ! درود فرشتگانِ آسمان بر تو ! اين ، حسين است كه در بيابان افتاده و در خون ، غوطه‏ور و خاك‏آلود و قطعه قطعه شده است. وا محمّدا ! دخترانت در اردوگاه دشمن اسيرند و فرزندانت، كشته شده‏اند و باد بر آنها مى‏وزد. اين ، پسر توست با سرى از پشت بُريده . نه غايب است كه به حضورش اميد رود و نه زخمى است كه درمان شود» .
زينب عليها السلام همچنان همين حرف‏ها را مى‏زد تا اين كه - به خدا سوگند - دوست و دشمن را گرياند، تا آن جا كه ديديم اشك سواران بر سُم اسبانشان جارى است .^۱

۱۹۳۵.تاريخ الطبرى - به نقل از قُرّة بن قيس تميمى - : وقتى زنان را از كنار جنازه حسين عليه السلام و خويشان و فرزندانش مى‏گذراندند، ديدم كه شيون سر دادند و به صورت‏هايشان زدند.^۲

د - سوگوارى پس از بازگشت خاندان پيامبر صلى اللَّه عليه و آله از شام‏

۱۹۳۶.الملهوف: وقتى زنان و اعضاى خانواده امام حسين عليه السلام از شام ، باز مى‏گشتند و به عراق رسيدند، به راه‏نما گفتند: ما را از راه كربلا ببر .
آنان به قتلگاه حسين عليه السلام رسيدند و ديدند كه جابر بن عبد اللَّه انصارى - كه رحمت خدا بر او باد - و گروهى از بنى هاشم و مردانى از خاندان پيامبر عليه السلام براى زيارت قبر امام حسين عليه السلام آمده بودند. هم‏زمان، حضور يافتند و شروع به گريه و اندوه و بر سر و صورت زدن كردند ، و ماتمِ جگرخراشى بر پا كردند. زنانِ آن حوالى هم دور آنها جمع شدند و چند روزى به سوگوارى

زد: «وا محمّدا ! درود فرشتگانِ آسمان بر تو ! اين، حسينِ در خون غوطه‏ور و قطعه قطعه شده است و دخترانت، اسيرند. به خدا و به علىِ مرتضى و به فاطمه زهرا و به حمزه سيّد الشهدا ، شِكوه مى‏كنيم.
اين ، حسين است كه در بيابان افتاده و باد صبا بر او مى‏وزد و كشته‏شده به دست حرام‏زادگان است. چه اندوه جانكاهى! چه غصّه‏اى! امروز ، جدّم پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله در گذشت. اى اصحاب محمّد ! اينان، فرزندان مصطفايند كه به اسارت برده مى‏شوند».
[اين سخنان زينب عليها السلام‏] دل‏هاى پُر قساوت آنان را آب كرد و كوه‏هاى استوار را به لرزه در آورد .^۱

ب - مرثيه‏سرايى اُمّ كلثوم‏

۱۹۳۳.الأمالى ، صدوق - به نقل از عبد اللَّه بن منصور، از امام صادق، از پدرش، از جدّش امام زين العابدين عليهم السلام - : اسب حسين عليه السلام به [سمت ايشان ]رفت تا اين كه يال و پيشانى‏اش را به خون حسين عليه السلام خون‏آلود كرد و پا بر زمين كوبيد و شيهه سر داد . دختران پيامبر صلى اللَّه عليه و آله، شيهه اسب را شنيدند و بيرون آمدند . ناگهان، اسبِ بى‏سوار را ديدند و فهميدند كه حسين عليه السلام كشته شده است.
اُمّ كلثوم، دختر حسين عليه السلام ،^۲ بيرون آمد ، در حالى كه دستش را بر روى سر گذاشته بود و صدا مى‏زد: «وا محمّدا ! اين ، حسين است كه در بيابان افتاده و عمامه و رَدايش را برده‏اند» .^۳

ر . ك : ص ۲۹۱ (بخش پنجم / فصل نهم / بازگشت اسب بى‏سوار) .

ج - مرثيه‏سرايى زنان خاندان پيامبر صلى اللَّه عليه و آله هنگام عبور از كنار كشتگان‏

۱۹۳۴.مقتل الحسين عليه السلام ، خوارزمى - به نقل از حُمَيد بن مسلم - : عمر بن سعد، فرمان كوچ به كوفه را داد