۱۸۷۵.تاريخ الطبرى : مسروق بن وائل گفت : در جلوىِ سپاهى بودم كه به سوى حسين در حركت بود . گفتم: در همين جلوها باشم تا شايد سرِ حسين را به دست بياورم و در نزد عبيد اللَّه بن زياد، جايگاهى پيدا كنم. وقتى به حسين رسيديم، مردى به نام ابن حَوزه جلو رفت و پرسيد: آيا حسين در ميان شماست؟
حسين ، ساكت بود. او بار دوم گفت . حسين ، [يارانش را] به سكوت فرا خواند . او بار سوم پرسيد . حسين به يارانش گفت : «بگوييد: آرى . اين ، حسين است . چه مى‏خواهى؟» .
ابن حَوزه گفت: اى حسين ! مژده‏ات باد به آتش !
حسين گفت : «دروغ گفتى ؛ بلكه من بر پروردگارِ آمرزنده و شفيعِ فرمان‏بردارى‏شده ، وارد مى‏شوم. تو كيستى؟» .
گفت: ابن حَوزه .
حسين ، دو دستش را چنان بلند كرد كه سفيدى زير بغلش را از روى لباس ديدم و آن گاه فرمود : «خداوندا ! او را به سوى آتش بكشان».
ابن حَوزه ، خشمگين شد و رفت كه با اسبش بر ايشان حمله برد . ميان او و حسين، نهرى بود . پايش در ركاب ، گير كرد و اسب ، او را كشيد و از اسب افتاد و پا و ساق و رانش كنده شد و نيمه ديگرش به ركاب ، آويزان بود.
[اين جا بود كه‏] مسروق برگشت و لشكر را پشت سرش رها كرد .
از مسروق [، دليل اين كارش را] پرسيدم . گفت: من در اين خانواده چيزى ديدم كه ديگر هرگز با آنها نمى‏جنگم.^۱

۶ / ۲۲

عبد اللَّه بن حَوزه‏

هويت و حتّى نام دقيق وى و پدرش ، مشخّص نيست و منابع حديثى و تاريخى، از او با نام‏هاى متفاوت ياد كرده‏اند ؛ امّا از آن جا كه همه اين نام‏ها ، گزارش يك جريان تاريخى‏اند ، معلوم مى‏شود كه مقصود همه آنها يكى است . ماجراى او چنين است كه آمد و جلوى امام حسين عليه السلام ايستاد و امام عليه السلام را صدا زد و بى‏ادبانه گفت : [تو را ]به آتش ، بشارت باد ! امام عليه السلام از نام او پرسيدند و چون معلوم گشت كه نام او ابن حوزه است ، فرمود : «پروردگارا ! او را به سوى آتش بكشان» . در همين اثنا ، اسب او زمين خورد و سپس همين طور كه پاى او در ركاب بود ، اسب رم كرد و سر او را به‏زمين كوبيد ، تا هلاك شد .^۱

۱۸۷۴.تاريخ الطبرى - به نقل از ابو مخنف، از حسين ابو جعفر - : مردى از بنى تميم به نام عبد اللَّه بن حَوزه آمد و در برابر حسين عليه السلام ايستاد و گفت: اى حسين! اى حسين!
حسين عليه السلام فرمود: «چه مى‏خواهى؟» .
گفت: مژده‏ات باد به آتش!
فرمود: «هرگز ! من ، بر پروردگارِ مهربان و شفيعِ فرمان‏بردارى شده، وارد مى‏شوم. اين كيست؟» .
ياران حسين عليه السلام به ايشان گفتند: اين، ابن حَوزه است.
فرمود : «پروردگارا ! او را به سوى آتش بكشان» .
اسب ابن حَوزه، در نهر كوچكى ، سكندرى رفت و وى را در آن نهر انداخت ، در حالى كه پايش در ركاب ، گير كرده بود و سرش به زمين افتاده بود . اسب همچنان مى‏دويد و سرِ او را به هر سنگ و چوبى مى‏كوبيد تا اين كه مُرد .
امّا سُوَيد بن حَيّه، نظرش اين بود كه عبد اللَّه بن حوزه ، وقتى اسبش سكندرى رفت، پاى چپش در ركاب ماند و پاى راستش در هوا معلّق بود و اسب با همان وضع مى‏دويد و سر او را به هر سنگ و چوبى مى‏زد تا اين كه مُرد.^۲