۲ / ۲

عبيد اللَّه بن زياد^۱

۱۷۴۲.الكامل فى التاريخ: يزيد به دنبال عبيد اللَّه بن زياد فرستاد و دستور داد كه به مدينه برود و عبد اللَّه بن زبير را در مكّه به محاصره در آورَد.
عبيد اللَّه گفت: به خدا سوگند، دو كار [ناپسند] را براى يزيدِ فاسق ، انجام نمى‏دهم : كشتن پسر پيامبر خدا و ويران كردن كعبه. و آن گاه پيكى براى او فرستاد و عذرخواهى كرد.^۲

۱۷۴۳.الأخبار الطوال - به نقل از عبيد اللَّه بن زياد ، هنگام فرارش از بصره پس از هلاكت يزيد و وقتى كه راه‏نمايش به او گفت: آيا از كشتن حسين بن على پشيمانى ؟ - : كشتن حسين، به اين دليل بود كه او بر حاكم و امّتِ يك‏پارچه اسلامى خروج كرد . حاكم هم برايم نوشت و مرا به كشتن او ، دستور داد . اگر اين اشتباه بوده ، به عهده يزيد است.^۳

۲ / ۳

عمر بن سعد^۴

۱۷۴۴.الأخبار الطوال - به نقل از حميد بن مسلم - : عمر بن سعد ، دوست من بود . هنگام بازگشت از جنگ با حسين عليه السلام، پيش او رفتم و از حالش جويا شدم . گفت: از حالم مپرس ؛ چرا كه هيچ مسافرى ، با بدى [و روسياهى‏اى‏] كه من با آن به خانه‏ام باز گشتم، به خانه‏اش باز نمى‏گردد! من ، خويشاوندىِ نزديك را بريدم و گناهى بزرگ انجام دادم .^۵

فصل دوم: بازتاب كشته شدن امام حسين در ميان قاتلانش‏

۲ / ۱

يزيد بن معاويه‏^۱

۱۷۴۱.تاريخ الطبرى - به نقل از يونس بن حبيب جَرمى - : وقتى عبيد اللَّه بن زياد ، حسين بن على عليه السلام و برادرانش را كشت، سرِ آنها را براى يزيد بن معاويه فرستاد . يزيد ، نخست ، از كشته شدن آنها شادمان گرديد و عبيد اللَّه در نزد او جايگاهى والا پيدا كرد ؛ ولى زمانى طولانى نگذشت كه از كشته شدن حسين عليه السلام پشيمان شد و مى‏گفت: «اتّفاقى برايم نمى‏افتاد ، اگر براى پاسداشت شأن پيامبر و مراعات حقّ او و خويشاوندى‏اش، رنج حسين را تحمّل مى‏كردم و او را با خودم به خانه‏ام مى‏بردم و در آنچه مى‏خواست، حاكمش مى‏كردم ، هرچند كه مايه عيب و ضعف حكومتم مى‏شد!
خدا ، ابن مرجانه را لعنت كند! او بود كه حسين را بيرون آورد و مجبورش كرد . حسين خواست كه راهش را باز كنند تا برگردد ؛ امّا او چنين نكرد . حسين خواست تا زمانى كه خداوند عزّوجلّ عمر او را به پايان مى‏رساند ، دستانش را در دستان من بگذارد و يا به سرحدّى از سرحدّات اسلامى برود ؛ ولى او چنين نكرد و جلوى حسين را گرفت و او را كشت و مرا با كشتن حسين، در ميان مسلمانان ، منفور كرد و در دلشان ، دشمنى با من را كاشت و نيكان و بَدان، به خاطر فاجعه‏آميز بودن كشتن حسين، با من دشمن شدند. مرا با ابن مرجانه ، چه كار؟! لعنت و خشم خدا بر او باد!» .^۲

ر . ك : ص ۶۷۲ (بخش هفتم / فصل سوم / همسر يزيد) و ص ۵۸۲ (بخش ششم / فصل هشتم / پشيمانى يزيد) .