دو را خاموش ساخت ، تا آن جا كه به بدگويى و ناسزا گفتن و مسخره كردن و دشنام دادن - كه سلاح افراد ناتوان از دليل آوردن است - پناه بردند و از زينب كبرا عليها السلام ، شگفت نيست كه اين گونه ... باشد ؛ چرا كه او شاخه‏اى از شاخه‏هاى درخت پاك [ رسالت ]است .
او با پسرعمويش عبد اللَّه بن جعفر بن ابى طالب ، ازدواج كرد و على زينبى ، عون ، محمّد ، عبّاس و امّ كلثوم را برايش به دنيا آورد .
او «اُمّ المصائب» ناميده شده است و شايسته چنين نامى نيز هست. او مصيبت درگذشت جدّش پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله ، مصيبت درگذشت مادرش زهرا عليها السلام و رنج‏هاى او ، و محنت‏هاى پدرش امير مؤمنان على عليه السلام و مصيبت كشته شدن او ، و محنت و شهادت برادرش حسن عليه السلام و مصيبت بزرگ كُشته شدن برادرش حسين عليه السلام را از ابتدا تا انتها ، شاهد بود و ... ، از كربلا به اسارت برده شد.^۱
زينب عليها السلام از آغاز قيام ابا عبد اللَّه الحسين عليه السلام ، همراه برادر شد و در تمام دوران قيام ، همدل و همراه و رازدارش بود . گفتگوهاى او با برادرش در شب عاشورا ، حضورش در كنار بدن پسر برادرش على اكبر عليه السلام در روز عاشورا ، و رثاى جانسوز او در كنار قامت خونين برادر و خطاب او به پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله در روز يازدهم محرّم ، از صفحات زرّين و جاودانه زندگانى سرشار از جلالت ، شكيبايى و والايىِ اوست .
او پس از حادثه عاشورا ، شكوهمند و استوار ، سرپرستى قافله اسيران را به عهده گرفت . در كوفه ، چون مردم ، فرزندان پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله را بدان سان ديدند و اشك بر رخسار افشاندند ، زينب عليها السلام چنين لب به سخن گشود :
اى كوفيان! اى اهل مكر و حيله ! و اى دغلكاران بى‏وفا! هان كه اشكتان ، هرگز خشك نشود و صداى [ناله‏]تان ، هيچ گاه فرو خفته مباد! مَثَل شما ، مَثَل زنى است كه (رشته خود تابيده‏اش را پس از محكم كردن ، از هم مى‏گسست ...) .^۲ ... واى بر شما! آيا مى‏دانيد چه جگرى از محمّد صلى اللَّه عليه و آله سوزانديد و چه عهدى شكستيد و چه زنان عزيزى از او را [به اسارت ]خارج كرديد و چه حرمتى از او شكستيد و چه خونى از او ريختيد؟!^۳
او به راستى ، زبان على عليه السلام به كام داشت و چون در قالب جملاتى هيجانبار سخن گفت ، مردمانى كه بارهاى بار ، خطابه‏هاى مولا على عليه السلام را شنيده بودند ، كلام و خطابه‏هاى على عليه السلام را به

۷ . قاسم بن محمّد بن جعفر .^۱
۸ . محمّد بن عقيل‏^۲ .^۳
گفتنى است كه الأمالى صدوق ، به سندى غير معتبر ، داستان دو كودك مسلم بن عقيل را نقل مى‏كند كه از بازماندگان واقعه كربلا بوده‏اند و به دست مردى به نام حارث ، شهيد مى‏شوند ؛ ليكن به گزارش طبرى و برخى ديگر ، اين دو كودك ، فرزندان عبد اللَّه بن جعفر بوده‏اند .^۴

اسيران زن بنى هاشم‏

۱ . زينب كبرا عليها السلام دختر امير مؤمنان عليه السلام . او پيام‏آور خون شهيدان ، حماسه‏سراى قيام ابا عبد اللَّه الحسين عليه السلام ، رسواكننده زورمداران و تزويرگران ستم‏گستر ، جلوه وقار ، راز حيا ، تبلور سربلندى و سرفرازى ، و اُسوه استوارى و عبادت و شكيبايى است .
زينب عليها السلام ، در ميان خاندان پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله ، از چنان جايگاه بلند و مَنزلت والايى برخوردار است كه قلم را توانِ بيان والايى‏ها ، ارجمندى‏ها و شكوهمندى‏هايش نيست .
فقيه و مورّخ و مصلح بزرگ ، علّامه سيّد محسن امين عاملى ، شخصيت آن بانو را بدين سان ، ترسيم كرده است :
زينب عليها السلام ، از بافضيلت‏ترينِ زنان بوده و فضلش ، پُرآوازه‏تر از آن است كه ياد گردد و روشن‏تر از آن است كه به نوشته آيد.
جلالت شأن ، منزلت والا ، قوّت استدلال ، برترى عقل ، استوارى قلب ، فصاحت زبان و بلاغت بيان ، از سخنرانى‏هايش در كوفه و شام - كه گويى از زبان پدرش امير مؤمنان عليه السلام ايراد مى‏گرديد - دانسته مى‏شود ، و نيز از احتجاجش بر يزيد و ابن زياد ، بدان گونه كه آن