و بر گيسوان آويخته يتيمان ، دست مى‏كشند .
زنان را شوهر و فرزندْ از دست داده ، مى‏بينى‏كه بر پاكان و دليران مى‏گريند .^۱

۱ / ۵

شادى يزيد و اُمويان‏

۱۲۶۳.تاريخ الطبرى - به نقل از عمّار دهنى ، از امام باقر عليه السلام ، در باره روانه كردن اهل بيت به سوى شام به دستور عبيد اللَّه بن زياد - : هنگامى كه اهل بيت نزد يزيد رفتند ، يزيد - كه لعنت خدا بر او باد - شاميان را در مجلس خود ، گرد آورد . آن گاه ، اهل بيت را وارد كردند و شاميان ، پيروزى را به يزيد، تبريك گفتند .^۲

۱۲۶۴.تذكرة الخواصّ : يزيد ، ابن زياد را خواست و اموال فراوان و تحفه‏هاى بزرگى به او بخشيد و او را به خود نزديك كرد و جايگاهش را بالا برد . او را نزد همسران خويش برد و نديم خود ، قرار داد . شبى مست كرد و به آوازه‏خوان گفت : بخوان ! و خود به بداهه چنين سرود :

به من شرابى بنوشان كه دلم را سيراب كند .سپس پيمانه را كج كن و مانند آن را به ابن زياد بنوشان ؛
همان كسى كه امانتدار و رازدار من‏و استوار كننده جنگ و غنيمت من‏
و قاتل آن شورشگر ، يعنى حسين‏و هلاك كننده دشمنان و حسودان است .^۳

گفت : به خدا سوگند ، او كشته نمى‏شود تا من كشته شوم !
عمر ، دلش به حال زينب سوخت و از على بن الحسين عليه السلام دست كشيد .^۱

۱۲۶۰.أخبار الدُّوَل و آثار الاُوَل : شمرِ ملعون - كه خداوند ، آنچه سزاوارش است ، بر سرش آوَرد - تصميم گرفت علىِ كوچك‏تر [از على اكبر ]پسر حسين عليه السلام را كه بيمار بود ، بكشد . زينب به سوى او آمد و گفت : به خدا سوگند ، او كشته نمى‏شود تا من كشته شوم !
پس شمر ، از او دست كشيد .^۲

۱ / ۴

آتش زدن خيمه‏ها

۱۲۶۱.الملهوف : كنيزكى از سوى خيمه‏هاى حسين عليه السلام آمد و مردى به او گفت : اى بنده خدا ! سَرورت كشته شد .
كنيزك گفت : صيحه‏زنان ، به سوى بانوانم دويدم و آنان نيز رو به رويم ايستادند و فرياد كشيدند ... .
راوى مى‏گويد : آن گاه ، زنان را از خيمه‏ها بيرون راندند و خيمه‏ها را آتش زدند . زنان ، سر و پا برهنه و غارتْ شده و گريان ، بيرون دويدند و همچون اسيرانِ در بند ، راه سپردند .^۳

۱۲۶۲.مثير الأحزان : دخترانِ سَرور پيامبران و نور چشم زهرا ، سرْبرهنه، نوحه‏خوان و ناله‏زنان ، بيرون آمدند . آنان بر جوانان و پيرانِ از دست رفته ، گريه و زارى مى‏كردند و از خيمه‏هاى در حالِ سوختن ، مى‏گريختند . آنان آن گونه بودند كه شاعر مى‏گويد :

يتيمان را مى‏بينى كه ناله و فرياد سر مى‏دهندو از فقدان بهترين پيشوا ، خاك بر سر مى‏ريزند .
و بانوان پرده‏نشين ، سرْبرهنه ايستاده‏اند