۶ / ۳

عبد اللَّه بن حسن‏

سومين فرزند امام حسن عليه السلام كه در كربلا به شهادت رسيد ، عبد اللَّه نام داشت‏^۱ . وى از شهداى خُردسال كربلا بوده است .^۲ هنگامى كه سپاه كوفه ، امام حسين عليه السلام را در آخرين لحظات زندگى ، محاصره كرده بودند ، اين كودك ، تلاش كرد تا خود را به امام عليه السلام برساند . زينب عليه السلام ، خواست مانع وى شود ؛ ولى نتوانست . او شتابان آمد تا اين كه خود را به امام عليه السلام رساند و در كنار ايشان ، به شهادت رسيد .
گفتنى است كه برخى از منابع ، ماجراى شهادت قاسم را در باره عبد اللَّه آورده‏اند كه نادرست به نظر مى‏رسد .
نام وى در «زيارت رجبيّه» آمده است .^۳ در «زيارت ناحيه مقدّسه» نيز مى‏خوانيم :
السَّلامُ عَلى‏ عَبدِ اللَّهِ بنِ الحَسَنِ بنِ عَلِيٍّ الزَّكِيِّ ، لَعَنَ اللَّهُ قاتِلَهُ وَ رامِيَهُ حَرمَلَةَ بنَ كاهِلٍ الأَسَدِيَّ .
سلام بر عبد اللَّه بن حسن بن على پاك ! خدا ، قاتل او را و حَرمَلة بن كاهِل اسدى را - كه به او تير زد - ، لعنت كند !^۴

۱۰۷۸.تاريخ الطبرى - به نقل از ابو مِخنَف - : شمر بن ذى الجوشن ، با پيادگان سپاه ، به سوى حسين عليه السلام آمد . حسين عليه السلام به آنها حمله مى‏بُرد و آنها را از هم مى‏شكافت . سپس آنها ، به طور كامل ، گِرد حسين عليه السلام را گرفتند . پسربچّه‏اى از خاندان حسين عليه السلام ، به سوى او آمد . خواهرش زينب عليها السلام ، دختر على عليه السلام ، او را گرفت تا نگاه دارد . حسين عليه السلام نيز به خواهرش فرمود : «او را نگاه دار !» ؛ امّا پسربچّه ، تسليم نشد و به سوى حسين عليه السلام دويد و در كنارش ايستاد . بحر بن كعب بن عبيد اللَّه ،

قاتِلَهُ عَبدَ اللَّهِ بنَ عُقبَةَ الغَنَوِيَّ .
سلام بر ابو بكر ، فرزند حسن بن على پاك و ولى ! آن تيرخورده با تير كُشنده ! خداوند ، قاتلش عبد اللَّه بن عُقْبه غَنَوى را لعنت كند !^۱

۱۰۷۴.تاريخ الطبرى - به نقل از هشام - : ابو بكر بن حسن بن على بن ابى طالب - كه مادرش اُمّ وَلَد (كنيز) بود - ، به دست عبد اللَّه بن عُقْبه غَنَوى كشته شد .^۲

۱۰۷۵.الإرشاد : عبد اللَّه بن عُقْبه غَنَوى ، تيرى به سوى ابو بكر بن حسن بن على بن ابى طالب انداخت و او را كُشت‏^۳ .^۴

۱۰۷۶.مقاتل الطالبيّين : ابو بكر . . . بن حسن بن على بن ابى طالب ، كه مادرش اُمّ وَلَد (كنيز) بود و نامش معلوم نيست . طبق گزارش مستند ما از مدائنى ، به نقل از ابو مِخنَف ، از سليمان بن ابى راشد ، وى به دست عبد اللَّه بن عُقْبه غنوى كشته شد . نيز در گزارش عمرو بن شمر ، از جابر ، از امام باقر عليه السلام آمده است كه فرمود : «عُقْبه غَنَوى ، او را كُشت» .^۵

۱۰۷۷.تاريخ الطبرى - به نقل از ابو مِخنَف - : مختار ، عبد اللَّه بن عُقْبه غَنَوى را طلبيد ؛ امّا ديد كه او گريخته و به جزيره (منطقه‏اى در شمال عراق) رفته است . از اين رو ، خانه‏اش را ويران كرد .
اين مرد غَنَوى ، جوانى را از آنان (خاندان حسين عليه السلام) كشته بود و مردى ديگر از قبيله بنى اسد به نام حرملة بن كاهِل ، يكى ديگر از خاندان حسين عليه السلام را كشته بود . ابن ابى عَقِب ليثى ، درباره اين دو ، گفته است :

نزد قبيله غَنى ، قطره‏اى از خون ماست (خون ابوبكر بن حسن)و نيز در قبيله اسد ، خون ديگرى ، به شُمار و ياد است (خون على اصغر).^۶