169
شهادت‌نامه امام حسين عليه السلام2

كه يكى شيرخواره بوده است و ديگرى ، چند ساله .
گزارش‏هايى كه كلمه «رَضيع (شيرخواره) »۱ در آنها به كار رفته و يا تصريح مى‏كنند كه فرزندى از امام عليه السلام كه در روز عاشورا به دنيا آمده بود ، روى دست پدر ، تير خورد و شهيد شد ،۲ به شهادتِ يكى از اين فرزندان ، اشاره دارند (البتّه بايد توجّه داشت آنچه مكرّر شنيده مى‏شود كه آن كودك ، شش ماهه بوده ، سند معتبرى ندارد) .۳
امّا گزارش‏هايى كه به شهادت فرزند سه ساله امام عليه السلام اشاره كرده‏اند يا تعبيرهاى مشابه و نزديك به آن دارند ،۴ مربوط به شهادت فرزند ديگر ايشان‏اند .۵
با اين همه ، بايد گفت كه تشابه بسيارى از گزارش‏ها در باره : نام كودك ، نام مادرش‏۶ و نام قاتلش و همچنين عدم تصريح اكثر منابع به شهادت دو فرزند خردسال امام حسين عليه السلام در صحنه عاشورا ، مانع از آن است كه اين فرضيّه ، از حدّ يك احتمال ، فراتر رود .
در «زيارت ناحيه مقدّسه» آمده است :
السَّلامُ عَلى‏ عَبدِ اللَّهِ بنِ الحُسَينِ الطِّفلِ الرَّضيعِ ، المَرمِيِّ الصَّريعِ ، المُتَشَحِّطِ دَماً ، المُصَعَّدِ دَمُهُ فِي السَّماءِ ، المَذبوحِ بِالسَّهمِ في حِجرِ أبيهِ ، لَعَنَ اللَّهُ رامِيَهُ حَرمَلَةَ بنَ كاهِلٍ الأَسَدِيَّ وَ ذَويهِ ۷ .

1.ر . ك : ص ۱۷۵ ح ۱۰۱۳ .

2.الحدائق الورديّة : ج ۱ ص ۱۲۰ ، الأمالى، شجرى : ج ۱ ص ۱۷۱ .

3.منشأ اين سخن ، احتمالاً نسخه منتشر شده مقتل ضعيف منسوب به ابو مِخنَف (ص ۱۲۹ / طبع مكتبة الشريف الرضى) باشد كه در آن آمده : «از عمر او (على اصغر) شش ماه گذشته بود» . گفتنى است كه اين سخن ، در هيچ منبع معتبرى و حتّى در نسخه خطّى‏اى از همين كتاب - كه در كتاب‏خانه تخصّصى حديث (قم / دار الحديث) ، موجود است - نيامده است . البتّه گزارشى از «پنج ماهه» بودن وى، در قصيده مَقتل كسايى مروزى (م ۳۹۱ ق) (ر .ك : دانش‏نامه امام حسين عليه السلام : ج‏۱۰ ص‏۳۲۳) و گزارشى از «يك‏ساله» بودن وى ، در تاريخ بلعمى (ج ۴ ص ۷۱۰) آمده است .

4.ر . ك : ص ۱۷۸ ح ۱۰۱۸.

5.ر . ك : الحدائق الورديّة : ج ۱ ص ۱۲۰ ، الأمالى ، شجرى : ج ۱ ص ۱۷۱. نيز، همين شهادت‏نامه : ر. ك: ص ۱۷۸ ح ۱۰۱۸ و ۱۰۱۹ .

6.بيشتر منابع ، نام مادر اين كودك را «رَباب» آورده‏اند ، از جمله : الاختصاص: ص ۸۳ ، مجموعة نفيسة: ص ۱۱۰ (تاج المواليد)؛ نسب قريش: ص ۵۹. نيز، ر.ك: همين شهادت‏نامه: ج‏۲ ص ۱۷۵ ح ۱۰۱۴ و ص ۱۷۹ ح ۱۰۲۲ و ج ۱ ص ۱۴۶ (بخش دوم / فصل پنجم / رباب) و ص ۱۴۹ (بخش دوم / فصل ششم: فرزندان) .

7.ر . ك : ص ۹۰۹ ح ۲۱۱۰ (زيارت دوم، به روايت الإقبال) . در زيارت رجبيّه، به روايت المزار الكبير شهيد اوّل (ص ۱۴۹)، فقط جمله اوّل و آخر اين عبارت آمده است (ر.ك: دانش‏نامه امام حسين عليه السلام: ج ۱۲ ص ۱۱۶ ح ۳۲۸۰ (زيارت امام عليه السلام در اوّل رجب) .


شهادت‌نامه امام حسين عليه السلام2
168

۱۰۰۲.تاريخ الطبرى - به نقل از هشام - : على اكبر عليه السلام - كه مادرش ليلى ، دختر ابو مُرّة بن عُروة بن مسعود بن مُعتب ثَقَفى بود و مادر ليلى ، ميمونه ، دختر ابوسفيان بن حَرْب بود - ، به دست مُرّة بن مُنقِذ بن نُعمان عبدى ، كُشته شد .۱

ر . ك : ج ۱ ص ۱۴۵ (بخش دوم / فصل پنجم / ليلى) و ص ۱۵۱ (بخش دوم / فصل ششم / على اكبر) .

۴ / ۲

كودك خردسال‏

پيش از اين ، در ياد كرد فرزندان امام حسين عليه السلام ، اشاره كرديم كه بر پايه برخى از گزارش‏ها ، ايشان ، شش پسر داشته كه دو تن از آنان ، عبد اللَّه و على اصغر ، نام داشته‏اند .۲ احتمالاً - همان‏طور كه ابن طلحه گفته - ،۳
اين دو فرزند امام عليه السلام ، هر دو در روز عاشورا ، شهيد شده‏اند ،۴ با اين تفاوت

1.قُتِلَ عَلِىُّ بنُ الحُسَينِ - واُمُّهُ لَيلى‏ ابنَةُ أبي مُرَّةَ بنِ عُروَةً بنِ مَسعودِ بنِ مُعَتِّبٍ الثَّقَفِيِّ، واُمُّها مَيمونَةُ ابنَةُ أبي سُفيانَ بنِ حَربٍ - قَتَلَهُ مُرَّةُ بنُ مُنقِذِ بنِ النُّعمانِ العَبدِيُّ (تاريخ الطبرى: ج ۵ ص ۴۶۸، تاريخ خليفة بن خيّاط: ص ۱۷۹) .

2.ر . ك : ج ۱ ص ۱۴۹ (بخش دوم / فصل ششم: فرزندان) و ص ۱۵۵ (فصل ششم / على اصغر).

3.ر . ك : ص ۱۷۸ ح ۱۰۱۹ .

4.ر . ك : ص ۱۷۸ ح ۱۰۱۸ و ۱۰۱۹. نيز، ر.ك: همين شهادت‏نامه : ج ۱ ص ۱۴۹ (بخش دوم / فصل ششم : فرزندان).

  • نام منبع :
    شهادت‌نامه امام حسين عليه السلام2
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همکارى: سیّد محمود طباطبایى نژاد و سیّد روح اللّٰه سیّدطبایى
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 118956
صفحه از 992
پرینت  ارسال به