405
دانشنامه قرآن و حديث 15

«و به راستى ، در اين قرآن ، براى مردم از هر گونه مَثَلى آورديم ؛ ولى انسان بيش از هر چيز ، سرِ جدال دارد» .

«و به راستى ، در اين قرآن ، براى مردم از هر گونه مَثَلى آورديم ، و چون براى ايشان آيه اى بياورى ، آنان كه كفر ورزيده اند ، حتماً خواهند گفت : شما جز بر باطل نيستيد» .

«و در سراهاى كسانى كه بر خود ستم روا داشتند ، سكونت گزيديد ، و براى شما آشكار گرديد كه با آنان چگونه معامله كرديم ، و مَثَل ها براى شما زديم» .

حديث

۵۱۳.مصباح الشريعة :امير مؤمنان عليه السلام به قاضى اى فرمود : «آيا ناسخ و منسوخ [قرآن] را مى شناسى؟» .
گفت : خير .
فرمود : «آيا مراد خداوند را در مَثَل هاى قرآن مى دانى؟» .
گفت : خير .
فرمود : «پس هم خود ، هلاك شده اى و هم [ديگران را] به هلاكت افكنده اى . فتوا دهنده بايد معانى قرآن و حقايق سنّت ها و باطن اشارات را بشناسد» .

۹ / ۵

نمونه هايى از مَثَل هاى قرآن

الف ـ مَثَل نور خدا

«خدا نور آسمان ها و زمين است . مَثَلِ نور او ، چون چراغدانى است كه در آن ، چراغى ، و آن چراغ ، در شيشه اى است . آن شيشه ، گويى اخترى درخشان است كه از درخت خجسته زيتونى كه نه شرقى است و نه غربى ، افروخته مى شود . نزديك است كه روغنش ـ هر چند بِدان آتشى نرسيده باشد ـ روشنى بخشد . روشنى بر روى روشنى است . خدا هر كه را بخواهد ، با نور خويش هدايت مى كند ، و اين مَثَل ها را خدا براى مردم مى زند و خدا به هر چيزى داناست» .


دانشنامه قرآن و حديث 15
404

«وَ لَقَدْ صَرَّفْنَا فِى هَذَا الْقُرْءَانِ لِلنَّاسِ مِن كُلِّ مَثَلٍ وَ كَانَ الْاءِنسَانُ أَكْثَرَ شَىْ ءٍ جَدَلًا» . ۱

«وَ لَقَدْ ضَرَبْنَا لِلنَّاسِ فِى هَذَا الْقُرْءَانِ مِن كُلِّ مَثَلٍ وَ لَئِن جِئْتَهُم بِايَةٍ لَّيَقُولَنَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ إِنْ أَنتُمْ إِلَّا مُبْطِلُونَ» . ۲

«وَ سَكَنتُمْ فِى مَسَاكِنِ الَّذِينَ ظَلَمُواْ أَنفُسَهُمْ وَ تَبَيَّنَ لَكُمْ كَيْفَ فَعَلْنَا بِهِمْ وَضَرَبْنَا لَكُمُ الْأَمْثَالَ» . ۳

الحديث

۵۱۳.مصباح الشريعة :قالَ أميرُ المُؤمِنينَ عليه السلام لِقاضٍ : هَل تَعرِفُ النّاسِخَ وَالمَنسوخَ ؟
قالَ : لا .
(قالَ : فَهَل أشرَفتَ عَلى مُرادِ اللّهِ في أمثالِ القُرآنِ؟
قالَ : لا) ۴ .
قالَ عليه السلام : إذاً هَلَكتَ وأَهلَكتَ ! وَالمُفتي يَحتاجُ إلى مَعرِفَةِ مَعانِي القُرآنِ ، وحَقائِقِ السُّنَنِ ، وبَواطِنِ الإِشاراتِ . ۵

۹ / ۵

نَماذِجُ مِن أمثالِ القُرآنِ

أ ـ مَثَلُ نورِ اللّه عزّوجلِّ

«اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ فِيهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِى زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّىٌّ يُوقَدُ مِن شَجَرَةٍ مُّبَارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ لَا شَرْقِيَّةٍ وَ لَا غَرْبِيَّةٍ يَكَادُ زَيْتُهَا يُضِى ءُ وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُّورٌ عَلَى نُورٍ يَهْدِى اللَّهُ لِنُورِهِ مَن يَشَاءُ وَ يَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ وَ اللَّهُ بِكُلِّ شَىْ ءٍ عَلِيمٌ» . ۶

1.الكهف : ۵۴ .

2.الروم : ۵۸ .

3.إبراهيم : ۴۵ .

4.ما بين القوسين سقط من المصدر ، وأثبتناه من طبعة مؤسسة الأعلمي للمطبوعات : ص ۱۷ وبحار الأنوار .

5.مصباح الشريعة : ص ۳۵۵ ، بحار الأنوار : ج ۲ ص ۱۲۱ ح ۳۴ وراجع : تفسير العيّاشي : ج ۱ ص ۱۲ ح ۹ .

6.النور : ۳۵ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 15
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    22
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 98896
صفحه از 618
پرینت  ارسال به