325
دانشنامه قرآن و حديث 15

«بگو : بر اين [رسالت] ، اجرى از شما طلب نمى كنم ، جز اين كه هر كس بخواهد راهى به سوى پروردگارش [در پيش] گيرد» .

«بگو : «هر مزدى از شما خواستم ، آن از خودتان ! مزد من جز بر خدا نيست و او بر هر چيزى گواه است» .

ر . ك : يونس : آيه ۷۲ ، هود : آيه ۲۹ و ۵۱ ، مؤمنون : آيه ۷۲ ، يس : آيه ۲۱ ، طور : آيه ۴۰ ، قلم : آيه ۴۶ .

حديث

۴۶۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :در كتاب نخستين ، نوشته شده است : اى پسر آدم ! همان گونه كه علم را رايگان فرا گرفتى ، آن را رايگان [به ديگران] بياموز .

۴۶۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :عالمان اين امّت ، دو تن اند : يكى آن كه خداوند به او دانشى ارزانى داشته و او آن را بر مردم ، نثار مى كند و براى آن ، مزدى نمى گيرد و آن را به بهايى نمى فروشد . اين ، كسى است كه ماهيان دريا و چارپايان خشكى و پرنده آسمان براى او طلب بخشش مى كنند ، و با سَرورى و شرافت ، نزد خداوند مى آيد ، تا آن كه هم نشين پيامبران مى شود .
و ديگر ، آن كه خداوند به او دانشى داده ؛ امّا او در بذل آن به بندگان خدا بُخل مى ورزد و براى آن ، مزد مى گيرد و آن را به بهايى مى فروشد . بر دهان چنين كسى در روز قيامت ، از آتش ، لگام مى زنند و كسى آواز مى دهد : «اين ، كسى است كه خداوند به او دانش داده ؛ امّا او در بذل آن به بندگان خدا بخل كرده و براى آن مزد گرفته و آن را به بهايى فروخته است» . اين چنين خواهد بود تا از حساب ، فارغ شود .

۴۷۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند ، بنده اى را دوست دارد كه كارى را پيشه خود سازد تا با آن ، از مردم ، بى نياز شود ؛ امّا بنده اى را كه دانش را براى پيشه قرار دادن مى آموزد ، دشمن دارد .


دانشنامه قرآن و حديث 15
324

«قُلْ مَا أَسْئلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلَّا مَن شَاءَ أَن يَتَّخِذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِيلاً» . ۱

«قُلْ مَا سَأَلْتُكُم مِّنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَكُمْ إِنْ أَجْرِىَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ وَ هُوَ عَلَى كُلِّ شَىْ ءٍ شَهِيدٌ» . ۲

راجع : يونس : ۷۲ ، هود : ۲۹ ، ۵۱ ، المؤمنون : ۷۲ ، يس : ۲۱ ، الطور : ۴۰ ، القلم : ۴۶ .

الحديث

۴۶۸.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَكتوبٌ فِي الكِتابِ الأَوَّلِ : يَا بنَ آدَمَ ، عَلِّم مَجّانا كَما عُلِّمتَ مَجّانا . ۳

۴۶۹.عنه صلى الله عليه و آله :عُلَماءُ هذِهِ الاُمَّةِ رَجُلانِ : رَجُلٌ آتاهُ اللّهُ عِلما فَبَذَلَهُ لِلنّاسِ ، ولَم يَأخُذ عَلَيهِ طُعما ، ولَم يَشرِ بِهِ ثَمَنا ، فَذلِكَ يَستَغفِرُ لَهُ حيتانُ البَحرِ ، ودَوابُّ البَرِّ ، وَالطَّيرُ في جَوِّ السَّماءِ ، ويَقدُمُ عَلَى اللّهِ سَيِّدا شَريفا حَتّى يُرافِقَ المُرسَلينَ .
ورَجُلٌ آتاهُ اللّهُ عِلما فَبَخِلَ بِهِ عَن عِبادِ اللّهِ ، وأَخَذَ عَلَيهِ طُعما ، وشَرى بِهِ ثَمَنا ، فَذلِكَ يُلجَمُ يَومَ القِيامَةِ بِلِجامٍ مِن نارٍ ، ويُنادي مُنادٍ : هذَا الَّذي آتاهُ اللّهُ عِلما فَبَخِلَ بِهِ عَن عِبادِ اللّهِ ، وأَخَذَ عَلَيهِ طُعما ، وَاشتَرى بِهِ ثَمَنا . وكَذلِكَ حَتّى يَفرُغَ مِنَ الحِسابِ . ۴

۴۷۰.عنه صلى الله عليه و آله :إنَّ اللّهَ يُحِبُّ العَبدَ يَتَّخِذُ المِهنَةَ لِيَستَغنِيَ بِها عَنِ النّاسِ ، ويُبغِضُ العَبدَ يَتَعَلَّمُ العِلمَ يَتَّخِذُهُ مِهنَةً . ۵

1.الفرقان : ۵۷ .

2.سبأ : ۴۷ .

3.الفردوس : ج ۴ ص ۱۲۵ ح ۶۳۸۷ عن ابن مسعود ، كنز العمّال : ج ۱۰ ص ۲۴۱ ح ۲۹۲۷۹ . وعن أبي العالية في قوله تعالى : «وَ لَا تَشْتَرُواْ بِايَاتِى ثَمَنًا قَلِيلاً» قال : لا تأخذ على ما عَلَّمتَ أجرا ؛ فإنّما أجر العلماء والحكماء والحلماء على اللّه عز و جل وهم يجدونه مكتوبا عندهم في التوراة : «يابن آدم عَلِّم مجّانا كما عُلِّمتَ مجّانا» (حلية الأولياء : ۲ ص ۲۲۰ ، الدرّ المنثور : ج ۱ ص ۱۵۵) .

4.منية المريد : ص ۱۳۶ ، روضة الواعظين : ص ۱۵ نحوه ، بحار الأنوار : ج ۲ ص۵۴ ح۲۵ ؛ المعجم الأوسط : ج ۷ ص۱۷۱ ح۷۱۸۷ عن ابن عبّاس ، كنز العمّال : ج ۱۰ ص ۲۰۶ ح ۲۹۰۹۰ .

5.ربيع الأبرار : ج ۲ ص ۵۴۳ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 15
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    22
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 99309
صفحه از 618
پرینت  ارسال به