۲۸۳.امام صادق عليه السلام :با مردم ، طبق اخلاق خودِ آنها رفتار كنيد ، و در مساجد آنان ، نماز بخوانيد ، و بيمارانشان را عيادت كنيد ، و در تشييع جنازه هاى آنان شركت كنيد ، و اگر مى توانيد ، عهده دار امامت و اذان گويى شويد ، كه اگر اين گونه انجام دهيد ، خواهند گفت : «اينها پيروان جعفرند . خداوند ، جعفر را رحمت كند ! چه قدر يارانش را نيكو تربيت كرده است !» .

۲۸۴.امام صادق عليه السلام :با [ اقوام و ] خويشان خود ، پيوند برقرار كنيد و در تشييع جنازه هايشان حاضر شويد ، و بيمارانشان را عيادت كنيد ، و حقوق آنان را ادا كنيد ، كه اگر شخصى از شما در دينش پرهيزگار و راستگو باشد و امانت را ادا كند و اخلاقش با مردم خوب باشد ، گفته مى شود : «اين شخص ، پيرو جعفر است» و اين ، مرا شادمان مى كند و از اين ره گذر ، به من خوش حالى مى رسد و گفته مى شود : «اين ، تربيت شده جعفر است» ؛ امّا اگر بجز اين حالت باشد ، گرفتارى و ننگ آن بر من وارد مى شود و گفته مى شود : «اين ، تربيت شده جعفر است !» .
به خدا سوگند ، پدرم برايم روايت كرد كه: فردى از شيعيان على عليه السلام در ميان يك قبيله ، مايه زينت [و مباهات] آن قبيله بود . در ميان آنان ، در اداى امانت ، از همه پيش تر ، در پرداخت حقوق ، از همه برتر ، و در سخن ، از همه راستگوتر بود و آنان ، سفارش ها و امانت هاى خود را به او مى سپردند . وقتى از آن جمعيت سؤال مى شد كه : اين شخص چگونه است ؟ مى گفتند : «چه كسى مثل فلانى است ؟! او از همه ما در اداى امانت ، پيش تر و راستگوتر است» .

۲۸۵.دعائم الإسلام :در باره امام صادق عليه السلام براى ما نقل شده است كه گروهى از شيعيان ايشان ، از كوفه براى شنيدن و فراگيرى علم ، نزد ايشان آمدند و تا آن جا كه درنگْ امكان داشت ، در مدينه ماندند و پيوسته نزد ايشان ، آمد و شد داشتند و از ايشان حديث و دانش فرا مى گرفتند . هنگامى كه زمان بازگشت و خداحافظى با امام عليه السلام فرا رسيد ، يكى از آنان گفت : اى پسر پيامبر خدا ! ما را نصيحت كن .
[امام] فرمود : «شما را سفارش مى كنم به پروا كردن از خدا و عمل به طاعت او و ترك گناهانش و اداى امانت به آن كه شما را امين دانسته و مصاحبت نيكو با آن كه با او همنشينيد ، و اين كه با خاموشى ، به سوى ما فرا خوانيد» .
گفتند : اى فرزند پيامبر خدا ! چگونه در حالى كه خاموشيم ، به سوى شما فرا خوانيم ؟
فرمود : «چنان كه به عمل به طاعت خداوند ، فرمانتان داديم ، عمل كنيد ، و چنان كه از انجام دادن حرام هاى خداوند ، نهيتان كرديم ، از آنها اجتناب كنيد . با مردم با راستى و عدالت رفتار كنيد ، و امانت را ادا كنيد ، و امر به معروف و نهى از منكر نماييد ، و مردم ، جز به خوبى شما آگاهى نداشته باشند ، كه اگر شما را بر اين حال ببينند ، خواهند گفت : اينها پيرو فلانى هستند . خداوند ، فلانى را رحمت كند كه چه قدر خوب يارانش را تربيت كرده است ! و آن وقت ، ارزش آنچه را كه نزد ماست ، مى شناسند و به سوى آن ، شتاب خواهند كرد .
من شهادت مى دهم كه از پدرم (باقر عليه السلام ) شنيدم كه مى فرمود: دوستان و شيعيان ما در گذشته ، بهترين مردم دوران خود بودند . اگر در قبيله اى امامى بود ، از ايشان بود ، و اگر در قبيله اى مؤذّنى بود ، از ميان آنان بود ، و اگر نگاه دارنده امانت يا سپرده[ى مردم] بود ، از آنان بود ، و اگر عالمى در ميان مردم وجود داشت كه براى دين و مصلحتِ كارشان به دنبال او بودند ، از ايشان بود . شما نيز چنين باشيد . ما را در نظر مردم ، محبوب كنيد و در نظرشان مبغوض نسازيد» .

ر . ك : ص ۲۰۹ (هماهنگى دل با زبان)
و ص ۲۸۱ (ناهمگونى كردار با گفتار)
و ص ۳۴۱ (فصل هشتم : آثار تبليغ عملى) .

۲۸۳.عنه عليه السلام :خالِقُوا النّاسَ بِأَخلاقِهِم ، صَلّوا في مَساجِدِهِم ، وعودوا مَرضاهُم ، وَاشهَدوا جَنائِزَهُم ، وإنِ استَطَعتُم أن تَكونُوا الأَئِمَّةَ وَالمُؤَذِّنينَ فَافعَلوا ؛ فَإِنَّكُم إذا فَعَلتُم ذلِكَ قالوا : هؤُلاءِ الجَعفَرِيَّةُ ؛ رَحِمَ اللّهُ جَعفَرا ما كانَ أحسَنَ ما يُؤَدِّبُ أصحابَهُ ! ^۱

۲۸۴.عنه عليه السلام :صِلوا عَشائِرَكُم ، وَاشهَدوا جَنائِزَهُم ، وعودوا مَرضاهُم ، وأدّوا حُقوقَهُم ؛ فَإِنَّ الرَّجُلَ مِنكُم إذا وَرِعَ في دينِهِ وصَدَقَ الحَديثَ وأدَّى الأَمانَةَ وحَسُنَ خُلقُهُ مَعَ النّاسِ ، قيلَ : هذا جَعفَرِيٌّ ؛ فَيَسُرُّني ذلِكَ ، ويَدخُلُ عَلَيَّ مِنهُ السُّرورُ ، وقيلَ : هذا أدَبُ جَعفَرٍ . وإذا كانَ عَلى غَيرِ ذلِكَ دَخَلَ عَلَيَّ بَلاؤُهُ وعارُهُ ، وقيلَ : هذا أدَبُ جَعفَرٍ . فَوَاللّهِ لَحَدَّثَني أبي عليه السلام أنَّ الرَّجُلَ كانَ يَكونُ فِي القَبيلَةِ مِن شيعَةِ عَلِيٍّ عليه السلام فَيَكونُ زَينَها ؛ آداهُم لِلأَمانَةِ ، وأَقضاهُم لِلحُقوقِ ، وأَصدَقَهُم لِلحَديثِ ، إلَيهِ وَصاياهُم ووَدائِعُهُم ، تُسأَلُ العَشيرَةُ عَنهُ فَتَقولُ : مَن مِثلُ فُلانٍ ! إنَّهُ لآَدانا لِلأَمانَةِ وأَصدَقُنا لِلحَديثِ . ^۲

۲۸۵.دعائم الإسلام :رُوينا عَن أبي عَبدِ اللّهِ جَعفَرِ بنِ مُحَمَّدٍ عليه السلام : أنَّ نَفَرا أتَوهُ مِنَ الكوفَةِ مِن شيعَتِهِ ؛ يَسمَعونَ مِنهُ ، ويَأخُذونَ عَنهُ ، فَأَقاموا بِالمَدينَةِ ـ ما أمكَنَهُمُ المُقامُ ـ وهُم يَختَلِفونَ إلَيهِ ، ويَتَرَدَّدونَ عَلَيهِ ، ويَسمَعونَ مِنهُ ، ويَأخُذونَ عَنهُ . فَلَمّا حَضَرَهُمُ الاِنصِرافُ ووَدَّعوهُ ، قالَ لَهُ بَعضُهُم : أوصِنا يَا بنَ رَسولِ اللّهِ .
فَقالَ : اُوصيكُم بِتَقَوى اللّهِ ، وَالعَمَلِ بِطاعَتِهِ ، وَاجتِنابِ مَعاصيهِ ، وأَداءِ الأَمانَةِ لِمَنِ ائتَمَنَكُم ، وحُسنِ الصَّحابَةِ لِمَن صَحِبتُموهُ ، وأَن تَكونوا لَنا دُعاةً صامِتينَ .
فَقالوا : يَا بنَ رَسولِ اللّهِ ، وكَيفَ نَدعو إلَيكُم ونَحنُ صُموتٌ ؟ !
قالَ : تَعمَلونَ ما أمَرناكُم بِهِ مِنَ العَمَلِ بِطاعَةِ اللّهِ ، وتَتَناهَونَ عَمّا نَهَيناكُم عَنهُ مِنِ ارتِكابِ مَحارِمِ اللّهِ ، وتُعامِلونَ النّاسَ بِالصِّدقِ وَالعَدلِ ، وتُؤَدّونَ الأَمانَةَ ، وتَأمُرونَ بِالمَعروفِ ، وتَنهَونَ عَنِ المُنكَرِ ، ولا يَطَّلِعُ النّاسُ مِنكُم إلّا عَلى خَيرٍ ؛ فَإِذا رَأَوا ما أنتُم عَلَيهِ قالوا : هؤُلاءِ الفُلانِيَّةُ ، رَحِمَ اللّهُ فُلانا ما كانَ أحسَنَ ما يُؤَدِّبُ أصحابَهُ ! وعَلِموا فَضلَ ما كانَ عِندَنا فَسارَعوا إلَيهِ .
أشهَدُ عَلى أبي ؛ مُحَمَّدِ بنِ عَلِيٍ ـ رِضوانُ اللّهِ عَلَيهِ ورَحمَتُهُ وبَرَكاتُهُ ـ لَقَد سَمِعتُهُ يَقولُ : كانَ أولِياؤُنا وشيعَتُنا في ما مَضى خَيرَ مَن كانوا فيهِ ؛ إن كانَ إمامُ مَسجِدٍ فِي الحَيِّ كانَ مِنهُم ، وإن كانَ مُؤَذِّنٌ فِي القَبيلَةِ كانَ مِنهُم ، وإن كانَ صاحِبُ وَديعَةٍ كانَ مِنهُم ، وإن كانَ صاحِبُ أمانَةٍ كانَ مِنهُم ، وإن كانَ عالِمٌ مِنَ النّاسِ يَقصُدونَهُ لِدينِهِم ومَصالِحِ اُمورِهِم كانَ مِنهُم . فَكونوا أنتُم كَذلِكَ ؛ حَبِّبونا إلَى النّاسِ ، ولا تُبَغِّضونا إلَيهِم . ^۳

راجع : ص ۲۰۸ ( تطابق القلب واللسان ) و ص ۲۸۰ ( مخالفة الفعل للقول ) و ص ۳۴۰ ( الفصل الثامن : آثار التبليغ العملىّ ) .