203
دانشنامه قرآن و حديث 15

حديث

۲۵۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :امر به معروف و نهى از منكر انجام نمى دهد ، جز كسى كه در او سه خصلت است : در آنچه بِدان امر يا از آن نهى مى كند ، اهل مدارا باشد ، و در آنچه بِدان امر يا از آن نهى مى كند ، اهل عدالت باشد، و در آنچه بِدان امر يا از آن نهى مى كند ، عالم باشد .

۲۵۳.امام على عليه السلامـ در توصيف پيامبر صلى الله عليه و آله ـ :[خداوند ،] او را دعوت كننده به حق و گواه بر خلق فرستاد . بدون هيچ سستى و كوتاهى اى ، رسالت هاى پروردگارش را ابلاغ كرد و بدون سستى و عذرتراشى ، در راه خدا با دشمنان خدا جهاد نمود . پيشواى هر پرهيزگار و ديده هر هدايتجويى است .

۲۵۴.امام على عليه السلامـ در توصيف پيامبر صلى الله عليه و آله و اهل بيت او ـ :او را به نور افروزنده و برهان آشكار و راه ظاهر و كتاب هدايتگر برانگيخت . تبار او بهترين تبار ، و شجره او بهترين شجره ، و شاخه هاى آن ، معتدل ، و ميوه هاى آن ، در دسترس است . زادگاهش مكّه و هجرتش به مدينه بود . در آن سرزمين ، نامش جهانگير شد و بانگش از آن جا گسترش يافت . خداوند ، او را با دليل كافى و موعظه شفابخش ، و دعوت تدارك كننده به رسالت فرستاد ، و شريعت هاى ناشناخته را به دست او آشكار ساخت ، و بدعت هاى ناصواب را به دست او در هم شكست ، و احكام متروك را تبيين كرد .

۲۵۵.امام على عليه السلام :خداوند سبحان ، ياد [خود] را مايه صفاى دل ها قرار داد كه پس از سنگينى ، با آن گوش فرا مى دهد ، و پس از ضعف بينايى ، با آن مى نگرد ، و پس از دشمنى ، با آن مطيع مى شود . خداوند ـ كه نعمت هايش والاست ـ ، هماره در هر بُرهه اى از زمان پس از برهه اى ديگر و در فواصل زمانى ، بندگانى دارد كه در انديشه شان با آنان به نجوا مى پردازد و در كُنه عقل هايشان با آنان به گفتگو مى نشيند ، و آنان با نور بيدارى در چشم ها و گوش ها و دل ها به سان راه نمايان بيابان ها ، چراغِ راه مى شوند ، و روزهاى خدا را به ياد مردم مى آورند ، و [مردم را] از مقام و جايگاهى الهى بيم مى دهند . هر كس راه ميانه را در پيش گيرد ، سلوكش را مى ستايند ، و به او مژده نجات مى دهند ، و هر كس راه راست و چپ را در پيش گيرد ، سلوك او را مورد نكوهش قرار مى دهند ، و او را از هلاكت بر حذر مى دارند . آنان ، اين چنين ، چراغ هاى آن تاريكى ها و ره نمون هاى آن شبهات اند .


دانشنامه قرآن و حديث 15
202

الحديث

۲۵۲.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :لا يَأمُرُ بِالمَعروفِ ولا يَنهى عَنِ المُنكَرِ إلّا مَن كانَ فيهِ ثَلاثُ خِصالٍ : رَفيقٌ بِما يَأمُرُ بِهِ ، رَفيقٌ بِما يَنهى عَنهُ ؛ عَدلٌ في ما يَأمُرُهُ ، عَدلٌ في ما يَنهى عَنهُ ؛ عالِمٌ بِما يَأمُرُ بِهِ ، عالِمٌ بِما يَنهى عَنهُ . ۱

۲۵۳.الإمام عليّ عليه السلامـ في وَصفِ النَّبِيِّ صلى الله عليه و آله ـ :أرسَلَهُ داعِيا إلَى الحَقِّ ، وشاهِدا عَلَى الخَلقِ ؛ فَبَلَّغَ رِسالاتِ رَبِّهِ غَيرَ وانٍ ولا مُقَصِّرٍ ، وجاهَدَ فِي اللّهِ أعداءَهُ غَيرَ واهِنٍ ولا مُعَذِّرٍ . إمامُ مَنِ اتَّقى ، وبَصَرُ مَنِ اهتَدى . ۲

۲۵۴.عنه عليه السلامـ في صِفَةِ النَّبِيِّ صلى الله عليه و آله وأَهلِ بَيتِهِ ـ :اِبتَعَثَهُ بِالنّورِ المُضيءِ ، وَالبُرهانِ الجَلِيِّ ، وَالمِنهاجِ البادي ، وَالكِتابِ الهادي . اُسرَتُهُ خَيرُ اُسرَةٍ ، وشَجَرَتُهُ خَيرُ شَجَرَةٍ ، أغصانُها مُعتَدِلَةٌ ، وثِمارُها مُتَهَدِّلَةٌ . مَولِدُهُ بِمَكَّةَ ، وهِجرَتُهُ بِطَيبَةَ . عَلا بِها ذِكرُهُ ، وَامتَدَّ مِنها صَوتُهُ . أرسَلَهُ بِحُجَّةٍ كافِيَةٍ ، ومَوعِظَةٍ شافِيَةٍ ، ودَعوَةٍ مُتَلافِيَةٍ . أظهَرَ بِهِ الشَّرائِعَ المَجهولَةَ ، وقَمَعَ بِهِ البِدَعَ المَدخولَةَ ، وبَيَّنَ بِهِ الأَحكامَ المَفصولَةَ . ۳

۲۵۵.عنه عليه السلام :إنَّ اللّهَ ـ سُبحانَهُ وتَعالى ـ جَعَلَ الذِّكرَ جِلاءً لِلقُلوبِ ؛ تَسمَعُ بِهِ بَعدَ الوَقرَةِ ، وتُبصِرُ بِهِ بَعدَ العَشوَةِ ، وتَنقادُ بِهِ بَعدَ المُعانَدَةِ . وما بَرِحَ للّهِِ ـ عَزَّت آلاؤُهُ ـ فِي البُرهَةِ بَعدَ البُرهَةِ ، وفي أزمانِ الفَتَراتِ ، عِبادٌ ناجاهُم في فِكرِهِم ، وكَلَّمَهُم في ذاتِ عُقولِهِم ، فَاستَصبَحوا بِنورِ يَقَظَةٍ فِي الأَبصارِ وَالأَسماعِ وَالأَفئِدَةِ ، يُذَكِّرونَ بِأَيّامِ اللّهِ ، ويُخَوِّفونَ مَقامَهُ ، بِمَنزِلَةِ الأَدِلَّةِ فِي الفَلَواتِ . مَن أخَذَ القَصدَ حَمِدوا إلَيهِ طَريقَهُ ، وبَشَّروهُ بِالنَّجاةِ ، ومَن أخَذَ يَمينا وشِمالاً ذَمّوا إلَيهِ الطَّريقَ ، وحَذَّروهُ مِنَ الهَلَكَةِ ، وكانوا كَذلِكَ مَصابيحَ تِلكَ الظُّلُماتِ ، وأَدِلَّةَ تِلكَ الشُّبُهاتِ . ۴

1.النوادر للراوندي : ص ۱۴۳ ح ۱۹۵ ، الجعفريّات : ص ۸۸ كلاهما عن الإمام الكاظم عن آبائه عليهم السلام ، تحف العقول : ص ۳۵۸ عن الإمام الصادق عليه السلام نحوه ، دعائم الإسلام : ج ۱ ص ۳۶۸ عن الإمام عليّ عليه السلام عنه صلى الله عليه و آله ، بحار الأنوار : ج ۱۰۰ ص ۸۷ ح ۶۴ ؛ الفردوس : ج ۵ ص ۱۳۷ ح ۷۷۴۱ عن أنس بن مالك نحوه ، كنزالعمّال : ج ۳ ص ۷۴ ح ۵۵۶۱ .

2.نهج البلاغة : الخطبة ۱۱۶ ، المناقب لابن شهرآشوب : ج ۱ ص ۱۵۸ ، مصباح المتهجّد : ص ۳۸۱ ص ۵۰۸ عن زيد بن وهب نحوه ، بحارالأنوار : ج ۱۸ ص ۲۲۰ ح ۵۳ .

3.نهج البلاغة : الخطبة ۱۶۱ ، بحار الأنوار : ج ۱۸ ص ۲۲۲ ح ۵۸ ؛ ينابيع المودّة : ج ۳ ص ۴۵۱ ح ۹ .

4.نهج البلاغة : الخطبة ۲۲۲ ، إرشاد القلوب : ص ۵۹ نحوه ، عيون الحكم والمواعظ : ص ۱۵۷ ح ۳۴۰۵ وفيه صدره إلى «المعاندة» ، بحار الأنوار : ج ۶۹ ص ۳۲۵ ح ۳۹ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 15
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    22
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 99514
صفحه از 618
پرینت  ارسال به