161
دانشنامه قرآن و حديث 12

۲۱.الكافىـ به نقل از سَدير صَيرفى ـ :از حُمران بن اَعيَن شنيدم كه از امام باقر عليه السلام مى پرسد ... : در باره اين سخن خداوند ـ كه يادش شكوهمند باد ـ : «داناى نهان است و كسى را بر غيب خود، آگاه نمى كند» چه مى فرمايند؟
امام باقر عليه السلام فرمود : « «جز پيامبرى را كه از او خشنود باشد» . به خدا سوگند، محمّد، از جمله كسانى است كه خدا از او خشنود بود .
و امّا سخن او كه : «داناى نهان است» ، همانا خداوند عز و جل به آنچه از آفريدگانش پنهان است، درباره چيزى كه تقدير مى كند و در دانشش به آن، حُكم مى نمايد، داناست ، پيش از آن كه آن چيز را بيافريند و پيش از آن كه آن را به فرشتگان برساند . پس ـ اى حمران ـ اين، همان دانش پنهان در نزد اوست كه مشيّت در آن، به او مربوط است . پس، هر گاه بخواهد، به آن حكم مى كند و [گاهى نيز] براى او در آن، بَدا حاصل مى شود و آن را تأييد نمى كند . امّا دانشى كه خداوند عز و جل تقدير مى كند و به آن، حكم مى نمايد و آن را امضا مى كند ، همان دانشى است كه به پيامبر خدا و سپس به ما رسيده است» .

۲۲.الكافىـ به نقل از منصور بن حازم ـ :از امام صادق عليه السلام پرسيدم : آيا مى شود امروز چيزى واقع شود كه ديروز در دانش خدا نبوده است؟
فرمود : «نه. هر كه اين را بگويد، خداوندْ خوارش كند» .
گفتم : آيا آنچه بوده و آنچه تا روز قيامت خواهد بود، در علم خدا هست؟
فرمود : «بله، پيش از آن كه آفريدگان را بيافريند [، در علم خدا بوده است]» .

۲۳.امام صادق عليه السلام :براى خداى ـ تبارك و تعالى ـ دو گونه دانش است : [يكى، ]دانشى كه فرشتگان و پيامبران و فرستادگانش را بر آن آگاه ساخته است ، پس آنچه فرشتگان و فرستادگان و پيامبرانش را بر آن آگاه ساخته، ما [نيز] آن را مى دانيم ، و [ديگرى، ]دانشى كه به خود اختصاص داده كه هر گاه در چيزى از آن براى خدا بَدا حاصل شود، ما را بِدان آگاه مى سازد و همان را بر امامانى كه پيش از ما بوده اند، [نيز ]عرضه داشته است .

۲۴.امام صادق عليه السلام :براى خداوند، دو گونه دانش است : دانشى كه پوشيده و پنهان است و جز او، كسى آن را نمى داند ، و بدا در اين گونه است ؛ و دانشى كه به فرشتگان و فرستادگان و پيامبرانش آموخته است و ما هم آن را مى دانيم .


دانشنامه قرآن و حديث 12
160

۲۱.الكافي عن سدير الصيرفي :سَمِعتُ حُمرانَ بنَ أعيَنَ يَسأَلُ أبا جَعفَرٍ عليه السلام ... : أرَأَيتَ قَولَهُ جَلَّ ذِكرُهُ : «عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا» ؟ ۱ فَقالَ أبو جَعفَرٍ عليه السلام : «إِلَّا مَنِ ارْتَضَى مِن رَّسُولٍ» ۲ وكانَ ـ وَاللّهِ ـ مُحَمَّدٌ مِمَّنِ ارتَضاهُ .
وأمّا قَولُهُ : «عَالِمُ الْغَيْبِ» فَإِنَّ اللّهَ عز و جل عالِمٌ بِما غابَ عَن خَلقِهِ فيما يُقَدِّرُ مِن شَيءٍ ويَقضيهِ في عِلمِهِ ، قَبلَ أن يَخلُقَهُ وقَبلَ أن يُفضِيَهُ إلَى المَلائِكَةِ ، فَذلِكَ ـ يا حُمرانُ ـ عِلمٌ مَوقوفٌ عِندَهُ ، إلَيهِ فيهِ المَشيئَةُ ، فَيَقضيهِ إذا أرادَ ، ويَبدو لَهُ فيهِ فَلا يُمضيهِ ، فَأَمَّا العِلمُ الَّذي يُقَدِّرُهُ اللّهُ عز و جل فَيَقضيهِ ويُمضيهِ ، فَهُوَ العِلمُ الَّذِي انتَهى إلى رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله ثُمَّ إلَينا . ۳

۲۲.الكافي عن منصور بن حازم :سَأَلتُ أبا عَبدِ اللّهِ عليه السلام : هَل يَكونُ اليَومَ شَيءٌ لَم يَكُن في عِلمِ اللّهِ بِالأَمسِ ؟ قالَ : لا ، مَن قالَ هذا فَأَخزاهُ اللّهُ . قُلتُ : أرَأَيتَ ما كانَ وما هُوَ كائِنٌ إلى يَومِ القِيامَةِ ، ألَيسَ في عِلمِ اللّهِ ؟ قالَ : بَلى ، قَبلَ أن يَخلُقَ الخَلقَ . ۴

۲۳.الإمام الصادق عليه السلام :إنَّ للّهِِ تَبارَكَ وتَعالى عِلمَينِ : عِلما أظهَرَ عَلَيهِ مَلائِكَتَهُ وأنبِياءَهُ ورُسُلَهُ ، فَما أظهَرَ عَلَيهِ مَلائِكَتَهُ ورُسُلَهُ وأنبِياءَهُ فَقَد عَلِمناهُ ، وعِلما استَأثَرَ بِهِ ، فَإِذا بَدا للّهِِ في شَيءٍ مِنهُ أعلَمَنا ذلِكَ ، وعَرَضَ عَلَى الأَئِمَّةِ الَّذين كانوا مِن قَبلِنا . ۵

۲۴.عنه عليه السلام :إنّ للّهِِ عِلمَينِ : عِلمٌ مَكنونٌ مَخزونٌ لا يَعلَمُهُ إلّا هُوَ ، مِن ذلِكَ يَكونُ البَداءُ ، وعِلمٌ عَلَّمَهُ مَلائِكَتَهُ ورُسُلَهُ وأنبِياءَهُ فَنَحنُ نَعلَمُهُ . ۶

1.الجنّ : ۲۶ .

2.الجنّ : ۲۷ .

3.الكافي : ج ۱ ص ۲۵۶ ح ۲ ، بصائر الدرجات : ص ۱۱۳ ح ۱ نحوه ، بحار الأنوار : ج ۴ ص ۱۱۰ ح ۲۹ .

4.الكافي : ج ۱ ص ۱۴۸ ح ۱۱ ، التوحيد : ص ۳۳۴ ح ۸ ، بحار الأنوار : ج ۴ ص ۸۹ ح ۲۹ .

5.الكافي : ج ۱ ص ۲۵۵ ح ۱ ، الاختصاص : ص ۳۱۳ ، بصائر الدرجات : ص ۳۹۴ ح ۱۰ كلّها عن سماعة ، بحار الأنوار : ج ۲۶ ص ۹۳ ح ۲۳ .

6.الكافي : ج ۱ ص ۱۴۷ ح ۸ عن أبي بصير ، التوحيد : ص ۴۴۳ ، بصائر الدرجات : ص ۱۰۹ ح ۲ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 12
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    22
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 115903
صفحه از 587
پرینت  ارسال به