513
دانشنامه قرآن و حديث 16

۱۳۸.الجملـ به نقل از ابو مخنف ـ :امير مؤمنان عليه السلام چون آهنگ حركت به سوى بصره كرد ، شنيد كه سعد بن ابى وقّاص و ابن مسلمه و اُسامة بن زيد و ابن عمر، از رفتن با او تعلّل مى ورزند . نزد آنان فرستاد و چون آمدند، به آنها فرمود : «در باره شما چيزهاى شنيده ام كه خوش ندارم . من شما را به همراهى با خودم مجبور نمى سازم . آيا بر بيعت خود با من پايدار نيستيد ؟».
گفتند : چرا .
فرمود : «پس ، چه چيزى شما را از همراهى با من باز مى دارد ؟».
سعد گفت : من دوست ندارم در اين جنگ، همراهى كنم ، مبادا مؤمنى را از پاى در آورم . اگر شمشيرى به من دادى كه مؤمن را از كافر باز شناسد ، همراه تو مى آيم !
اسامه گفت : تو عزيزترينِ آدم ها در نزد من هستى ؛ ليكن من با خدا پيمان بسته ام كه با گوينده «لا إله إلّا اللّه » نجنگم... .
عبد اللّه بن عمر گفت : من به اين جنگ، اعتقادى ندارم . خواهش مى كنم مرا به چيزى كه معتقد نيستم، وا مَدار .
امير مؤمنان عليه السلام به آنان فرمود : «هر فريفته اى، قابل سرزنش نيست . آيا شما بر بيعت من استوار نيستيد ؟».
گفتند : چرا .
فرمود : «برويد . خداوند متعال، مرا از [وجودِ] شما بى نياز خواهد كرد» .


دانشنامه قرآن و حديث 16
512

۱۳۸.الجمل عن أبي مِخنَف :إنَّ أميرَ المُؤمِنينَ عليه السلام لَمّا هَمَّ بِالمَسيرِ إلَى البَصرَةِ ، بَلَغَهُ عَن سَعدِ بنِ أبي وَقّاصٍ وَابنِ مَسلَمَةَ واُسامَةَ بنِ زَيدٍ وَابنِ عُمَرَ تَثاقُلٌ عَنهُ ، فَبَعَثَ إلَيهِم ، فَلَمّا حَضَروا قالَ لَهُم :
قَد بَلَغَني عَنكُم هَناتٌ ۱ كَرِهتُها ، وأنَا لا اُكرِهُكُم عَلَى المَسيرِ مَعي ، أ لَستُم عَلى بَيعَتي ؟
قالوا : بَلى .
قالَ : فَمَا الَّذي يُقعِدُكُم عَن صُحبَتي ؟
فَقالَ لَهُ سَعدٌ : إنّي أكرَهُ الخُروجَ في هذَا الحَربِ ؛ لِئَلّا اُصيبَ مُؤمِنا ، فَإِن أعطَيتَني سَيفا يَعرِفُ المُؤمِنَ مِنَ الكافِرِ قاتَلتُ مَعَكَ !
وقالَ لَهُ اُسامَةُ : أنتَ أعَزُّ الخَلقِ عَلَيَّ ، ولكِنّي عاهَدتُ اللّهَ أن لا اُقاتِلَ أهلَ لا إلهَ إلَا اللّهُ . . .
وقالَ عَبدُ اللّهِ بنُ عُمَرَ : لَستُ أعرِفُ في هذَا الحَربِ شَيئا ، أسأَلُكَ ألّا تَحمِلَني عَلى ما لا أعرِفُ .
فَقالَ لَهُم أميرُ المُؤمِنينَ عليه السلام : لَيسَ كُلُّ مَفتونٍ مُعاتَبا ، أ لَستُم عَلى بَيعَتي ؟ قالوا : بَلى ، قالَ : اِنصَرِفوا فَسَيُغنِي اللّهُ تَعالى عَنكُم . ۲

1.هَناتٌ : أي شرورٌ وَفَسادٌ (النهاية : ج ۵ ص ۲۷۹ «هنا») .

2.الجمل : ص ۹۵ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 16
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    22
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 68032
صفحه از 579
پرینت  ارسال به