501
دانشنامه قرآن و حديث 16

۱۲۱.تاريخ اليعقوبى :مردم همه بيعت كردند، بجز سه نفر از قريش : مروان بن حكم، سعيد بن عاص و وليد بن عقبه كه زبان آنان بود . او گفت : اى مرد ! تو از همه ما كُشته اى : پدر مرا در روز بدر، كَت بسته گردن زدى ، پدر سعيد را هم ـ كه از نور قريش بود ـ در بدر كشتى ، و به پدر مروان دشنام دادى و از عثمان، هنگامى كه او را به خود ملحق كرد، بد گفتى... . پس با تو بيعت مى كنيم به اين شرط كه آنچه را به دست آورده ايم، از ما نگيرى ، و كارى به دارايى هاى ما نداشته باشى ، و قاتلان عثمان را بكشى .
على عليه السلام در خشم شد و فرمود : «امّا اين كه گفتى من از شما كشته ام، [نه ؛ بلكه ]اين حق است كه از شما كشته است ، و امّا اين كه آنچه را به دست آورده ايد، از شما ناديده بگيرم ، مرا نرسد كه حقّ خدا را ناديده بگيرم ، و امّا اين كه كارى به دارايى هاى شما نداشته باشم ، آنچه مال خدا و مسلمانان باشد، عدالت، دامنتان را خواهد گرفت ، و امّا اين كه قاتلان عثمان را بكشم ، اگر امروز كشتن آنها بر من واجب باشد، فردا هم نبرد با آنان بر من واجب خواهد بود ؛ ليكن به نفع شماست (/ وظيفه من در قبال شماست) كه شما را بر كتاب خدا و سنّت پيامبرش وا دارم؛ زيرا كسى كه حق بر او تنگ آيد، باطل بر او تنگ تر خواهد آمد . در غير اين صورت ، از پى كار خويش برويد» .
مروان گفت : نه ، با تو بيعت مى كنيم و در كنارت مى مانيم ، تا تو و ما ببينيم چه مى شود .

۱۲۲.امام صادق عليه السلام :مردى نزد پيامبر خدا صلى الله عليه و آله آمد و گفت : اى پيامبر خدا ! من آمده ام كه با تو بر اسلام بيعت كنم .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به او فرمود : «با تو بيعت مى كنم به اين [شرط] كه پدرت را بكشى» .
مرد دستش را پس كشيد و رفت . سپس بر گشت و گفت : اى پيامبر خدا ! من آمده ام كه بر اسلام با تو بيعت كنم .
پيامبر صلى الله عليه و آله به او فرمود : «به اين [شرط] كه پدرت را بكشى» .
مرد گفت : باشد .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله به او فرمود : «به خدا سوگند كه ما شما را به كشتن پدرانتان فرمان نمى دهيم ؛ امّا اكنون دانستم كه تو حقيقتاً ايمان دارى ، و هرگز كسى را جز خدا مورد اعتماد قرار نمى دهى . از دستورهاى پدرانتان اطاعت كنيد؛ امّا اگر به معصيت خدا فرمان دادند، از آنان فرمان نبريد» .


دانشنامه قرآن و حديث 16
500

۱۲۱.تاريخ اليعقوبي :بايَعَ النّاسُ إلّا ثَلاثَةَ نَفَرٍ مِن قُرَيشٍ : مَروانَ بنَ الحَكَمِ ، وسَعيدَ بنَ العاصِ ، وَالوَليدَ بن عُقبَةَ ، وكانَ لِسانَ القَومِ فَقالَ : يا هذا ، إنَّكَ قَد وَتَرتَنا ۱ جَميعا ، أمّا أنَا فَقَتَلتَ أبي صَبرا ۲ يَومَ بَدرٍ ، وأمّا سَعيدٌ فَقَتَلتَ أباهُ يَومَ بَدرٍ ـ وكانَ أبوهُ مِن نورِ قُرَيشٍ ـ وأمّا مَروانُ فَشَتَمتَ أباهُ وعِبتَ عَلى عُثمانَ حينَ ضَمَّهُ إلَيهِ . . . فَتَبايَعنا عَلى أن تَضَعَ عَنّا ما أصَبنا ، وتُعفِيَ لَنا عَمّا في أيدينا ، وتَقتُلَ قَتَلَةَ صاحِبِنا .
فَغَضِبَ عَلِيٌّ عليه السلام وقالَ : أمّا ما ذَكَرتَ مِن وَتري إيّاكُم ، فَالحَقُّ وَتَرَكُم . وأمّا وَضعي عَنكُم ما أصَبتُم ، فَلَيسَ لي أن أضَعَ حَقَّ اللّهِ تَعالى . وأمّا إعفائي عَمّا في أيديكُم ، فَما كانَ للّهِِ ولِلمُسلِمينَ فَالعَدلُ يَسَعُكُم . وأمّا قَتلي قَتلَةَ عُثمانَ ، فَلَو لَزِمَني قَتلُهُم اليَومَ لَزِمَني قِتالُهُم غَدا ، ولكِن لَكُم أن أحمِلَكُم عَلى كِتابِ اللّهِ وسُنَّةِ نَبِيِّهِ ، فَمَن ضاقَ عَلَيهِ الحَقُّ فَالباطِلُ عَلَيهِ أضيَقُ ، وإن شِئتُم فَالحَقوا بِمَلاحِقِكُم .
فَقالَ مَروانُ : بَل نُبايِعُكَ ، ونُقيمُ مَعَكَ ، فَتَرى ونَرى . ۳

۱۲۲.الإمام الصادق عليه السلام :أتى رَجُلٌ رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله فَقالَ : يا رَسولَ اللّهِ ، إنّي جِئتُكَ اُبايِعُكَ عَلَى الإِسلامِ .
فَقالَ لَهُ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : اُبايِعُكَ عَلى أن تَقتُلَ أباكَ ، فَقَبَضَ الرَّجُلُ يَدَهُ فَانصَرَفَ ، ثُمَّ عادَ ، فَقالَ : يا رَسولَ اللّهِ ، إنّى جِئتُ عَلى أن اُبايِعَكَ عَلَى الإِسلامِ .
فَقالَ لَهُ : عَلى أن تَقتُلَ أباكَ ، قالَ : نَعَم ، فَقالَ لَهُ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : إنّا وَاللّهِ لا نَأمُرُكُم بِقَتلِ آبائِكُم ، ولكِنِ الآنَ عَلِمتُ مِنكَ حَقيقَةَ الإِيمانِ وأَنَّكَ لَن تَتَّخِذَ مِن دونِ اللّهِ وَليجِةً ۴ ، أطيعوا آباءَكُم فيما أمَروكُم ، ولا تُطيعوهُم في مَعاصِي اللّهِ . ۵

1.وَتَرَتُ الرَّجُلَ : إذا قتلت له قتيلاً ( لسان العرب : ج ۵ ص ۲۷۴ «وتر») .

2.قَتَلَهُ صَبرا : كُلُّ ذي روحٍ يوثَقُ حتّى يُقتَل (المصباح المنير : ص ۳۳۱ «صبر») .

3.تاريخ اليعقوبي : ج ۲ ص ۱۷۸ ، بحار الأنوار : ج ۳۲ ص ۱۹ ح ۷ ؛ الفتوح : ج ۲ ص ۴۴۲ ، شرح نهج البلاغة : ج ۷ ص ۳۸ كلاهما نحوه .

4.الوَليجَةُ : كلّ ما يتّخذُه الإنسان مُعتَمِدا عليه (مفردات ألفاظ القرآن : ص ۸۸۳ «ولج») .

5.المحاسن : ج ۱ ص ۳۸۶ ح ۸۵۶ عن أبي خديجة وح ۸۵۷ عن داود بن فرقد ، تفسير العيّاشي : ج ۲ ص ۸۳ ح ۳۱ عن أبي العبّاس وكلاهما نحوه ، بحار الأنوار : ج ۶۸ ص ۲۸۱ ح ۳۳ ؛ الإصابة : ج ۳ ص ۴۲۶ الرقم ۴۲۷۷ عن طلحة بن البراء نحوه .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 16
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    22
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 68075
صفحه از 579
پرینت  ارسال به