487
دانشنامه قرآن و حديث 16

۱۰۸.بحار الأنوارـ در آنچه در باره مستحب بودن زيارت بيعت با ائمّه عليهم السلام وارد شده است ـ :سپس دست راستت را روى قبر مى گذارى و مى گويى : اين دست من، به مثابه دست دادن به تو براى بيعتى است كه بر ما واجب است . پس ، آن را از من بپذير، اى امام من !

۹ / ۲

مجبور كردن امام عليه السلام به پذيرش بيعت مردم

۱۰۹.مقاتل الطالبيّينـ به نقل از يحيى بن حسن علوى ـ :مأمون، مأمورانى را نزد گروهى از خاندان ابو طالب فرستاد و آنها را از مدينه نزد خويش آورد . على بن موسى الرضا عليه السلام نيز در ميان آنان بود . آن عدّه را از راه بصره حركت دادند تا اين كه نزد مأمون آوردند . مسئول انتقال آنان، شخصى بود معروف به جَلودى از اهالى خراسان . او آن گروه را به نزد مأمون آورد.
مأمون، آنان را در منزلى اسكان داد و على بن موسى الرضا عليه السلام را در منزلى ديگر . آن گاه به فضل بن سهل پيغام داد كه مى خواهد براى وى بيعت بگيرد ، و به فضل دستور داد با برادرش حسن بن سهل نزد او روند . فضل چنين كرد و هر دو به حضور مأمون رسيدند . حسن شروع به بيان دشوارى ها و خطرات اين كار كرد و به او گفت كه اگر خلافت را از خاندان بنى عبّاس خارج سازد، چه عواقبى ممكن است در پى داشته باشد .
مأمون به او گفت : من با خدا پيمان بستم كه اگر بر آن مخلوع (امين عبّاسى) پيروز شوم ، خلافت را به برترين فرد از خاندان ابو طالب بسپارم ، و من هيچ كس را برتر از اين مرد نمى شناسم .
پس برادران سهل با خواسته مأمون موافقت كردند . مأمون، آن دو را نزد على بن موسى الرضا عليه السلام فرستاد و برادران سهل، ولايت عهدى را به ايشان پيشنهاد كردند؛ ليكن امام عليه السلام سر باز زد . آن دو، اصرار مى كردند و امام عليه السلام سر باز مى زد و امتناع مى ورزيد ، تا آن كه يكى از آن دو به امام گفت : اگر پذيرفتى كه هيچ، وگر نه با تو چنين و چنان مى كنيم. و امام عليه السلام را تهديد كرد . سپس ديگرى گفت : به خدا سوگند، مأمون به ما دستور داده است كه چنانچه با خواسته او مخالفت نمايى، گردنت زده شود .
پس از آن ، مأمون، امام عليه السلام را خواست و در اين باره با ايشان سخن گفت؛ ولى باز امام عليه السلام امتناع ورزيد . مأمون سخنى تهديدآميز به امام عليه السلام گفت و سپس اظهار داشت : عمر، شورايى شش نفره تشكيل داد كه يكى از اعضاى آن، جدّ تو بود ، و گفت : هر كس مخالفت كرد، او را گردن بزنيد ، و بايد بپذيرد .
در اين هنگام ، على بن موسى الرضا عليه السلام به درخواست مأمون، پاسخ مثبت داد .


دانشنامه قرآن و حديث 16
486

۱۰۸.بحار الأنوارـ مِمّا وَرَدَ فِي استِحبابِ زِيارَةِ المُصافَقَةِ لِلأَئِمَّةِ عليهم السلام ـ :ثُمَّ تَضَعُ يَدَكَ اليُمنى عَلَى القَبرِ وتَقولُ : هذِهِ يَدَيَّ مُصافَقَةً لَكَ عَلَى البَيعَةِ الواجِبَةِ عَلَينا ، فَاقبَل ذلِكَ مِنّي يا إمامي . ۱

۹ / ۲

إجبارُ الإِمامِ عليه السّلام عَلى قَبولِ بَيعَةِ النّاسِ

۱۰۹.مقاتل الطالبيين عن يحيى بن الحسن العلوي :إنَّ المَأمونَ وَجَّهَ إلى جَماعَةٍ مِن آلَ أبي طالِبٍ ، فَحَمَلَهُم إلَيهِ مِنَ المَدينَةِ ، وفيهِم عَلِيُّ بنُ موسَى الرِّضا ، فَأَخَذَ بِهِم عَلى طَريقِ البَصرَةِ حَتّى جاؤوهُ بِهِم ، وكانَ المُتَوَلّي لِاءِشخاصِهِمُ المَعروفَ بِالجَلُودِيِّ مِن أهلِ خُراسانَ ، فَقَدِمَ بِهِم عَلَى المَأمونِ ، فَأَنزَلَهُم دارا وأَنزَلَ عَلِيَّ بنَ موسَى الرِّضا دارا ، ووَجَّهَ إلَى الفَضلِ بنِ سَهلٍ فَأَعلَمَهُ أنَّهُ يُريدُ العَقدَ لَهُ ، وأَمَرَهُ بِالاِجتِماعِ مَعَ أخيهِ الحَسَنِ بنِ سَهلٍ عَلى ذلِكَ ، فَفَعَلَ وَاجتَمَعا بِحَضرَتِهِ .
فَجَعَلَ الحَسَنُ يُعظِمُ ذلِكَ عَلَيهِ ويُعَرِّفُهُ ما في إخراجُ الأَمرَ مِن أهلِهِ عَلَيهِ ، فَقالَ لَهُ : إنّي عاهَدتُ اللّهَ أن اُخرِجَها إلى أفضَلِ آلِ أبي طالِبٍ إن ظَفِرتُ بِالمَخلوعَ ، وما أعلَمُ أحَدا أفضَلُ مِن هذَا الرَّجُلِ ، فَاجتَمَعا مَعَهُ عَلى ما أرادَ .
فَأَرسَلَهُما إلى عَلِيِّ بنِ موسى عليه السلام ، فَعَرَضا ذلِكَ عَلَيهُ فَأَبى ، فَلَم يَزالا بِهِ وهُوَ يَأبى ذلِكَ ويَمتَنِعُ مِنهُ ، إلى أن قالَ لَهُ أحَدُهُما : إن فَعَلتَ وإلّا فَعَلنا بِكَ وصَنَعنا ، وتَهَدَّدَهُ ، ثُمَّ قالَ لَهُ أحَدُهُما : وَاللّهِ ، أمَرَني بِضَربِ عُنُقِكَ إذا خالَفتَ ما يُريدُ .
ثُمَّ دَعا بِهِ المَأمونُ فَخاطَبَهُ في ذلِكَ فَامتَنَعَ ، فَقالَ لَهُ قَولاً شَبيها بِالتَّهَدُّدِ ، ثُمَّ قالَ لَهُ : إنَّ عُمَرَ جَعَلَ الشُّورى في سِتَّةٍ أحَدُهُم جَدُّكَ وقالَ : مَن خالَفَ فَاضرِبوا عُنُقَهُ ، ولا بُدَّ مِن قَبولِ ذلِكَ . فَأَجابَهُ عَلِيُّ بنُ موسى إلى مَا التَمَسَ . ۲

1.بحار الأنوار : ج ۱۰۲ ص ۱۹۸ الزيارة الحادية عشرة نقلاً عن نسخة قديمة في تأليف أصحابنا ، مستدرك الوسائل : ج ۱۰ ص ۲۲۳ ح ۱۱۹۰۱ نقلاً عن المزار القديم .

2.مقاتل الطالبيين : ص ۴۵۴ ، الإرشاد : ج ۲ ص ۲۵۹ ، روضة الواعظين : ص ۲۴۷ ، الدرّ النظيم : ص ۶۷۹ وكلّها نحوه ، بحار الأنوار : ج ۴۹ ص ۱۴۵ ح ۲۳ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 16
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    22
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 66553
صفحه از 579
پرینت  ارسال به