23
دانشنامه قرآن و حديث 16

۸۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اى پسر مسعود ! سخن خداى متعال كه : «تا شما را بيازمايد كه كدامتان نيك كردارتريد» ، معنايش اين است كه كدامتان به دنيا بى رغبت تر است . دنيا سراى فريب است و سراى كسى كه سرايى ندارد . كسى براى دنيا گرد مى آورد كه خِرَد ندارد . احمق ترينِ مردم، كسى است كه طالب دنيا باشد .

۸۲.امام على عليه السلامـ از نامه ايشان به معاويه ـ :امّا بعد ، همانا خداى سبحان، دنيا را براى [جهانِ] پس از آن آفريد ، و اهل دنيا را در آن مى آزمايد تا معلوم شود كه كدام يك از آنها نيك كردارتر است . ما براى دنيا آفريده نشده ايم ، و به كوشش در آن [براى دنيا ]مأمور نگشته ايم ؛ بلكه به دنيا آورده شده ايم تا بِدان آزموده شويم ، و خدا تو را وسيله آزمايش من قرار داده و مرا وسيله آزمايش تو ، و يكى از ما را حجّت بر ديگرى نهاده است .

۸۳.امام على عليه السلام :هان ! خداوند متعال، درون مردمان را [از طريق امتحان] آشكار ساخت، نه اين كه از رازهاى نهفته و درون هاى پوشيده شان آگاه نبود ؛ بلكه [ چنين كرد ] تا آنان را بيازمايد كه كدامشان نيك كردارتر است ، تا ثواب ، پاداش [ــِ كار نيك] باشد و عقاب ، سزا [ى كار بد] .

۸۴.امام على عليه السلام :چشمانتان را شب ها [به عبادت] بيدار داريد ، و شكم هايتان را [به روزه ]گرسنه ، و پاهايتان را به كار [عبادت] گيريد ، و اموالتان را انفاق كنيد ، و از تن هايتان بگيريد و به جان هايتان ببخشيد [و جسمتان را فداى جانتان كنيد] و در اين كار، بخل نورزيد ؛ چرا كه خداى سبحان فرموده : «اگر خدا را يارى كنيد، خدا شما را يارى مى كند و گام هايتان را استوار مى گرداند» ، و فرموده : «كيست كه به خدا وامى نيكو دهد ، پس خدا آن را برايش چند برابر گرداند ؟ و براى اوست مزدى ارزشمند» . او از سر ناتوانى، از شما يارى نطلبيده ، و از روى نادارى، از شما وام نخواسته است؛ بلكه كسى از شما يارى طلبيده كه «لشكريان آسمان ها و زمين، از آنِ اويند و خدا توانمند و حكيم است» و كسى از شما وام خواسته است كه «خزانه هاى آسمان ها و زمين، از آنِ اوست ، و او بى نياز و ستوده است» و [يارى طلبيدن و وام خواستنش براى اين است كه ]او ، در حقيقت ، خواسته است «شما را بيازمايد كه كدامتان نيك كردارتريد» .


دانشنامه قرآن و حديث 16
22

۸۱.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :يَابنَ مَسعودٍ ، قَولُ اللّهِ تَعالى : «لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً» يَعني : أيُّكُم أزهَدُ فِي الدُّنيا ؛ إنَّها دارُ الغُرورِ ودارُ مَن لا دارَ لَهُ ؛ ولَها يَجمَعُ مَن لا عَقلَ لَهُ ؛ إنَّ أحمَقَ النّاسِ مَن طَلَبَ الدُّنيا ! ۱

۸۲.الإمام عليّ عليه السلامـ مِن كِتابٍ لَهُ عليه السلام إلى مُعاوِيَةَ ـ :أمّا بَعدُ ، فَإِنَّ اللّهَ سُبحانَهُ قَد جَعَلَ الدُّنيا لِما بَعدَها ، وَابتَلى فيها أهلَها ؛ لِيَعلَمَ أيُّهُم أحسَنُ عَمَلاً . ولَسنا لِلدُّنيا خُلِقنا ، ولا بِالسَّعيِ فيها اُمرِنا ، وإنَّما وُضِعنا فيها لِنُبتَلى بِها ، وقَدِ ابتَلانِيَ اللّهُ بِكَ وَابتَلاكَ بي ، فَجَعَلَ أحَدَنا حُجَّةً عَلَى الآخَرِ . ۲

۸۳.عنه عليه السلام :ألا إنَّ اللّهَ تَعالى قَد كَشَفَ الخَلقَ كَشفَةً ، لا أنَّهُ جَهِلَ ما أخفَوهُ مِن مَصونِ أسرارِهِم ومَكنونِ ضَمائِرِهِم ، ولكِن لِيَبلُوَهُم أيُّهُم أحسَنُ عَمَلاً ، فَيَكونَ الثَّوابُ جَزاءً ، وَالعِقابُ بَواءً ۳ . ۴

۸۴.عنه عليه السلام :أسهِروا عُيونَكُم ، وأَضمِروا بُطونَكُم ، وَاستَعمِلوا أقدامَكُم ، وأَنفِقوا أموالَكُم ، وخُذوا مِن أجسادِكُم فَجودوا بِها عَلى أنفُسِكُم ، ولا تَبخَلوا بِها عَنها ، فَقَد قالَ اللّهُ سُبحانَهُ : «إِن تَنصُرُواْ اللَّهَ يَنصُرْكُمْ وَيُثَبِّتْ أَقْدَامَكُمْ» ۵ ، وقالَ تَعالى : «مَّن ذَا الَّذِى يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَيُضَاعِفَهُ لَهُ وَ لَهُ أَجْرٌ كَرِيمٌ» ۶ ، فَلَم يَستَنصِركُم مِن ذُلٍّ ، ولَم يَستَقرِضكُم مِن قُلٍّ ؛ استَنصَرَكُم ولَهُ جُنودُ السَّماواتِ وَالأَرضِ وهُوَ العَزيزُ الحَكيمُ ، وَاستَقرَضَكُم ولَهُ خَزائِنُ السَّماواتِ وَالأَرضِ ، وهُوَ الغَنِيُّ الحَميدُ ، وإنَّما أرادَ أنَ يَبلُوَكُم «أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً» . ۷

1.مكارم الأخلاق : ج ۲ ص ۳۴۰ ح ۲۶۶۰ عن عبد اللّه بن مسعود ، بحار الأنوار : ج ۷۷ ص ۹۳ ح ۱ .

2.نهج البلاغة : الكتاب ۵۵ ، بحار الأنوار : ج ۳۳ ص ۱۱۶ ح ۴۰۹ ؛ المعيار والموازنة : ص ۱۳۸ نحوه .

3.قوله : «والعقاب بواءً»: أي مكافأةً ( شرح نهج البلاغة لابن أبي الحديد : ج ۹ ص ۸۵ ) .

4.نهج البلاغة : الخطبة ۱۴۴ ، بحار الأنوار : ج ۵ ص ۳۱۵ ح ۱۱ .

5.محمّد : ۷ .

6.الحديد : ۱۱ .

7.نهج البلاغة : الخطبة ۱۸۳ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 16
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    22
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 66878
صفحه از 579
پرینت  ارسال به