19
دانشنامه قرآن و حديث 16

۷۶.امام صادق عليه السلامـ در پاسخ ابن ابى العوجا كه به حج و طواف، خرده گرفت ـ :اين، خانه اى است كه خداى عز و جل خلق خود را به واسطه آن به پرستش وا داشته تا با رفتن به [زيارت ]آن، فرمانبرى ايشان را بيازمايد . از اين رو آنان را به بزرگداشت و زيارتش تشويق نموده و آن را جايگاه پيامبران و قبله نمازگزارانش قرار داده است .

۷۷.الاحتجاج :يكى از فراوان سؤالاتى كه زنديق از امام صادق عليه السلام پرسيد، اين بود كه گفت :... به چه علّت ، خداوند، مخلوقات را آفريد، در صورتى كه نه به آنها نيازى داشت و نه در آفريدنشان مجبور بود، و بازيچه كردن ما نيز شايسته او نيست ؟
[فرمود :] «آنها را آفريد تا حكمت خود را پديدار نمايد ، و علمش را به كار زند ، و تدبيرش را محقّق سازد» .
زنديق گفت : پس چرا به همين سرا[ى دنيا] بسنده نمى كند و آن را سراى پاداش و جايگاه كيفرش قرار نمى دهد ؟
فرمود : «اين سرا ، سراى آزمايش ، و بازار ثواب و كسبگاه رحمت است . از آفت ها پر ، و از شهوات و خواست ها آكنده شده است تا [خداوند] در آن، فرمان بردارى بندگانش را بيازمايد . بنا بر اين ، سراى كار نمى تواند سراى پاداش باشد» .

۲ / ۳

نمودار شدن بايسته هاى پاداش و كيفر

۷۸.امام على عليه السلام :هيچ يك از شما نگويد : «خدايا ! من از آزمايش شدن به تو پناه مى برم» ؛ زيرا هيچ كس نيست كه از فتنه [و آزمايش الهى] بر كنار باشد ؛ بلكه هر كس به خدا پناه مى برد ، از عوامل گم راه كننده در فتنه ها [به خدا] پناه بَرَد ؛ چرا كه خداوند سبحان مى فرمايد : «بدايند كه دارايى ها و فرزندان شما، فتنه [و آزمون] اند» . معنايش اين است كه خداوند، آنان را به وسيله دارايى ها و فرزندان مى آزمايد تا معلوم شود كه چه كسى از روزىِ او، ناخرسند و چه كسى به قسمت او خرسند است، اگر چه خداوند سبحان از خودِ آنان هم به آنان داناتر است؛ امّا آزمايش براى اين است تا اعمالى كه با آنها پاداش و كيفر سزاوار مى گردند ، معلوم شوند ؛ زيرا برخى از مردم، پسر دوست دارند و دختر دوست ندارند ، و برخى شان فراوانى مال را دوست دارند و پريشان حالى را دوست ندارند .


دانشنامه قرآن و حديث 16
18

۷۶.عنه عليه السلامـ في جَوابِ ابنِ أبِي العَوجاءِ حَيثُ أنكَرَ الحَجَّ وَالطَّوافَ ـ :هذا بَيتٌ استَعبَدَ اللّهُ بِهِ خَلقَهُ ؛ لِيَختَبِرَ طاعَتَهُم في إتيانِهِ ، فَحَثَّهُم عَلى تَعظيمِهِ وزِيارَتِهِ ، وجَعَلَهُ مَحَلَّ أنبِيائِهِ ، وقِبلَةً لِلمُصَلّينَ إلَيهِ . ۱

۷۷.الاحتجاج :ومِن سُؤالِ الزِّنديقِ الَّذي سَأَلَ أبا عَبدِ اللّهِ [الصّادِقَ] عليه السلام عَن مَسائِلَ كَثيرَةٍ أن قالَ : . . . فَلِأَيِّ عِلَّةٍ خَلَقَ الخَلقَ وهُوَ غَيرُ مُحتاجٍ إلَيهِم ولا مُضطَرٍّ إلى خَلقِهِم ، ولا يَليقُ بِهِ التَّعَبُّثُ بِنا ؟
قالَ : خَلَقَهُم لِاءِظهارِ حِكمَتِهِ ، وإنفاذِ عِلمِهِ ، وإمضاءِ تَدبيرِهِ .
قالَ : وكَيفَ لا يَقتَصِرُ عَلى هذِهِ الدّارِ فَيَجعَلَها دارَ ثَوابِهِ و مُحتَبَسَ عِقابِهِ ؟
قالَ : إنَّ هذِهِ الدّارَ دارُ ابتِلاءٍ ، ومَتجَرُ الثَّوابِ ، ومُكتَسَبُ الرَّحمَةِ ، مُلِئَت آفاتٍ ، وطُبِّقَت شَهَواتٍ ؛ لِيَختَبِرَ فيها عَبيدَهُ بِالطّاعَةِ ، فَلا يَكونُ دارُ عَمَلٍ دارَ جَزاءٍ . ۲

۲ / ۳

ظُهورُ ما يُستَحَقُّ بِهِ الثَّوابُ وَالعِقابُ

۷۸.الإمام عليّ عليه السلام :لا يَقولَنَّ أحَدُكُم : «اللّهُمَّ إنّي أعوذُ بِكَ مِنَ الفِتنَةِ» ؛ لِأَنَّهُ لَيسَ أحَدٌ إلّا وهُوَ مُشتَمِلٌ عَلى فِتنَةٍ ، ولكِن مَنِ استَعاذَ فَليَستَعِذ مِن مُضِلّاتِ الفِتَنِ ، فَإِنَّ اللّهَ سُبحانَهُ يَقولُ : «وَاعْلَمُواْ أَنَّمَا أَمْوَالُكُمْ وَأَوْلَادُكُمْ فِتْنَةٌ» ۳ ؛ ومَعنى ذلِكَ : أنَّهُ يَختَبِرُهُم بِالأَموالِ وَالأَولادِ ؛ لِيَتَبَيَّنَ السّاخِطَ لِرِزقِهِ وَالرّاضِيَ بِقِسمِهِ ، وإن كانَ سُبحانَهُ أعلَمَ بِهِم مِن أنفُسِهِم ، ولكِن لِتَظهَرَ الأَفعالُ الَّتي بِها يُستَحَقُّ الثَّوابُ وَالعِقابُ ؛ لِأَنَّ بَعضَهُم يُحِبُّ الذُّكورَ ويَكرَهُ الإِناثَ ، وبَعضَهُم يُحِبُّ تَثميرَ المالِ ويَكرَهُ انثِلامَ الحالِ ۴ . ۵

1.الكافي : ج ۴ ص ۱۹۸ ح ۱ ، كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۲ ص ۲۵۰ ح ۲۳۲۵ كلاهما عن عيسى بن يونس ، الإرشاد : ج ۲ ص ۲۰۰ عن عبّاس بن عمرو الفقيمي ، الاحتجاج : ج ۲ ص ۲۰۷ وفيه «عباده» بدل «خلقه» ، كنز الفوائد : ج ۲ ص ۷۶ وليس فيه «محلّ أنبيائه» ، بحار الأنوار : ج ۳ ص ۳۳ ح ۷ .

2.الاحتجاج : ج ۲ ص ۲۱۲ ـ ۲۱۷ ح ۲۲۳ ، بحار الأنوار : ج ۵ ص ۳۱۷ ح ۱۴ .

3.الأنفال : ۲۸ .

4.قال الرضي قدس سره : وهذا من غريب ما سُمع منه عليه السلام في التفسير .

5.نهج البلاغة : الحكمة ۹۳ ، مجمع البحرين : ج ۳ ص ۱۳۶۰ ، بحار الأنوار : ج ۹۴ ص ۱۹۷ ح ۶ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 16
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    22
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 66737
صفحه از 579
پرینت  ارسال به