343
دانشنامه قرآن و حديث 14

«لَا يَغُرَّنَّكَ تَقَلُّبُ الَّذِينَ كَفَرُواْ فِى الْبِلَادِ . ۱
مبادا رفت و آمد [و جنب و جوش] كافران در آبادى ها ، تو را دستخوش فريب كند»
.
۴ . شهر يا كشور «سبأ» ، مانند :
«لَقَدْ كَانَ لِسَبَإٍ فِى مَسْكَنِهِمْ ءَايَةٌ جَنَّتَانِ عَن يَمِينٍ وَ شِمَالٍ كُلُواْ مِن رِّزْقِ رَبِّكُمْ وَ اشْكُرُواْ لَهُ * بَلْدَةٌ طَيِّبَةٌ وَ رَبٌّ غَفُورٌ . ۲
قطعا براى [مردم] سبأ در سكونتگاهشان نشانه[ى رحمتى] بود : دو باغستان از راست و چپ . [به آنان گفتيم :] از روزىِ پروردگار بخوريد و او را شكر گزاريد . سرزمينى است خوش و پروردگارى آمرزنده»
.
۵ . شهر مكّه ، مانند :
«لَا أُقْسِمُ بِهَذَا الْبَلَدِ . ۳
سوگند به اين شهر»
.
و
«وَ هَذَا الْبَلَدِ الْأَمِينِ . ۴
سوگند به اين شهر امن [و امان]»
.
گفتنى است كه موضوع اين مَدخَل ، تمام سرزمين هاى مسكونى از نگاه قرآن و حديث است . لذا پيش از پرداختن به متن آيات و احاديث مربوط ، اين نكات ، قابل توجّه اند :

يك . ارزيابى احاديث تشويق به شهرنشينى

در احاديثى كه در فصل نخست اين مَدخَل آمده ، از يك سو ، مردم ، به شهرنشينى

1.آل عمران : آيه ۱۹۶ .

2.سبأ : آيه ۱۵ .

3.بلد : آيه ۱ .

4.تين : آيه ۳ .


دانشنامه قرآن و حديث 14
342

بايد گفت : اين معنا در واقع ، يكى از كاربردهاى كلمه «بلد» است ، نه معناى لغوى آن .

بلد ، در قرآن و حديث

در قرآن كريم ، واژه «بلد»، نُه بار ، ۱ «بلدة» پنج بار ، ۲ و «بلاد» پنج بار ، ۳ به مناسبت هاى مختلف ، تكرار شده است . اين كلمه در قرآن ، در پنج معنا به كار رفته است :
۱ . زمينِ بدون گياه ، مانند :
«فَسُقْنَاهُ إِلَى بَلَدٍ مَّيِّتٍ . ۴
پس ، آن [ابر] را به سوى سرزمينى مرده رانديم»
.
و
«فَأَنشَرْنَا بِهِ بَلْدَةً مَّيْتًا . ۵
پس ، به واسطه آن [باران] ، سرزمينى مرده را زنده گردانيديم»
.
۲ . زمينِ داراى گياه ، مانند :
«وَالْبَلَدُ الطَّيِّبُ يَخْرُجُ نَبَاتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ . ۶
و زمين پاك ، گياهش به اذن پروردگارش بر مى آيد»
.
۳ . سرزمين هاى مسكونى ، مانند :

1.اعراف : آيه ۵۷ و ۵۸ ، ابراهيم : آيه ۳۵ ، نحل : آيه ۷ ، فاطر : آيه ۹ ، بلد : آيه ۱ و ۲ ، تين : آيه ۳ ، بقره : آيه ۱۲۶ .

2.فرقان : آيه ۴۹ ، نمل : آيه ۹۱ ، سبأ : آيه ۱۵ ، زخرف : آيه ۱۱ ، ق : آيه ۱۱ .

3.آل عمران : آيه ۱۹۶ ، غافر : آيه ۴ ، ق : آيه ۳۶ ، فجر : آيه ۸ و ۱۱ .

4.فاطر : آيه ۹ .

5.زخرف : آيه ۱۱ .

6.اعراف : آيه ۵۸ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 14
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    22
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 164368
صفحه از 623
پرینت  ارسال به