195
دانشنامه قرآن و حديث 10

۶۷۴.صحيح مسلمـ به نقل از عايشه ـ :[پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ] در آغاز شب مى خوابيد و پايان آن را شب زنده دارى مى كرد .

۶۷۵.سنن أبى داوودـ به نقل از عايشه ـ :پيامبر خدا صلى الله عليه و آله [را عبادتِ شبانه] رها نمى كرد و هر گاه بيمار يا سنگين مى شد ، نشسته نماز مى گزارْد .

۶۷۶.تفسير الطبرىـ به نقل از مجاهد ـ :پيامبر خدا صلى الله عليه و آله عبادت شبانه را ياد كرد و دو چشمش پر از اشك شد تا جايى كه اشكش جارى شد و فرمود : «پهلوهايشان از خوابگاه جدا مى گردد» .

۶۷۷.سنن أبى داوودـ به نقل از عبد اللّه بن عبّاس ـ :شبى نزد پيامبر صلى الله عليه و آله ماندم . پس چون از خواب بيدار شد ، ظرف آبش را آورده ، مسواكش را برداشت و مسواك كرد و اين آيه را تلاوت فرمود : «همانا در آفرينش آسمان ها و زمين و آمد و شدِ شب و روز ، بى گمان، نشانه هايى براى خردمندان است» تا تقريباً يا كاملاً سوره را به پايان بُرد . سپس وضو ساخت و به مصلّاى خود آمد و دو ركعت نماز گزارْد. آن گاه به بسترش باز گشت و آن قدر كه خدا خواست ، آرميد . سپس از خواب بيدار شد و همچون گذشته همان كرد . آن گاه به بسترش باز گشت و خوابيد . سپس بيدار شد و باز همان كارها را كرد . آن گاه به بسترش باز گشت و خوابيد و در پىِ آن، بيدار شد و همان كرد كه پيش تر كرده بود . او هر بار مسواك مى كرد و دو ركعت نماز مى گزارْد و سپس [در پايان] ، وتر به جاى مى آورد .

۶۷۸.امام صادق عليه السلامـ در ذكر نماز پيامبر صلى الله عليه و آله ـ :براى پيامبر صلى الله عليه و آله ظرف آبى مى آوردند . پس روى آن را مى پوشاند و بالاى سر خود مى گذاشت و مسواكش را زير بسترش مى نهاد و قدرى مى آرميد . سپس بيدار مى شد و مى نشست و در پىِ آن، ديده در آسمان مى گردانْد و اين آيات را از [سوره] آل عمران، تلاوت مى نمود : «همانا در آفرينش آسمان ها و زمين و آمد و شدِ شب و روز، بى گمان، نشانه هايى براى خردمندان است...» . آن گاه دندان هايش را مسواك مى زد و وضو مى گرفت و به مسجد مى رفت و چهار ركعت نماز مى گزارْد كه هر ركوعش به قدر قيامش بود و هر سجودش به قدر ركوعش . ركوع او، آن قدر طول مى كشيد كه گفته مى شد : كِى قامت راست مى كند؟ و سجده اش آن قدر طولانى مى گشت كه گفته مى شد : كِى سر از سجده بر مى دارد؟ او سپس به بسترش باز مى گشت و قدرى مى آرميد . آن گاه بيدار مى شد و مى نشست و آياتى از سوره آل عمران را قرائت مى كرد و ديده در آسمان مى گرداند . سپس مسواك مى زد و وضو مى گرفت و به مسجد مى رفت و همانند دفعه قبل ، چهار ركعت نماز مى گزارد . آن گاه به بستر بر مى گشت و هر مقدار كه خواست خدا بود ، مى خوابيد . سپس بيدار مى شد و مى نشست و آيات [سوره] آل عمران را تلاوت مى كرد و به اطراف آسمان مى نگريست. سپس مسواك مى زد و وضو مى گرفت و به مسجد مى رفت و وَتر به جاى مى آورْد و دو ركعت نماز مى گزارْد و آن گاه براى نماز [صبح ]بيرون مى رفت .


دانشنامه قرآن و حديث 10
194

۶۷۴.صحيح مسلم عن عائشة :كانَ [رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله ] يَنامُ أوَّلَ اللَّيلِ ويُحيي آخِرَهُ . ۱

۶۷۵.سنن أبي داود عن عائشة :إنَّ رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله كانَ لا يَدَعُهُ [قِيامُ اللَّيلِ ]وكانَ إذا مَرِضَ أو كَسِلَ صَلّى قاعِدا . ۲

۶۷۶.تفسير الطبري عن مجاهد :ذَكَرَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله قِيامَ اللَّيلِ فَفاضَت عَيناهُ حَتّى تَحادَرَت دُموعُهُ ، فَقالَ : «تَتَجَافَي جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضَاجِعِ» ۳ . ۴

۶۷۷.سنن أبي داود عن عبد اللّه بن عبّاس :بِتُّ لَيلَةً عِندَ النَّبِيِّ صلى الله عليه و آله ، فَلَمَّا استَيقَظَ مِن مَنامِهِ أتى طَهورَهُ فَأَخَذَ سِواكَهُ فَاستاكَ ، ثُمَّ تَلا هذِهِ الآياتِ : «إِنَّ فِى خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ لَأَيَاتٍ لِّأُوْلِى الْأَلْبَابِ» ۵ حَتّى قارَبَ أن يَختِمَ السّورَةَ أو خَتَمَها ، ثُمَّ تَوَضَّأَ فَأَتى مُصَلّاهُ فَصَلّى رَكعَتَينِ ، ثُمَّ رَجَعَ إلى فِراشِهِ فَنامَ ما شاءَ اللّهُ ، ثُمَّ استَيقَظَ فَفَعَلَ مِثلَ ذلِكَ ، ثُمَّ رَجَعَ إلى فِراشِهِ فَنامَ ، ثُمَّ استَيقَظَ فَفَعَلَ مِثلَ ذلِكَ ، ثُمَّ رَجَعَ إلى فِراشِهِ فَنامَ ، ثُمَّ استَيقَظَ فَفَعَلَ مِثلَ ذلِكَ ، كُلُّ ذلِكَ يَستاكُ ويُصَلّي رَكعَتَينِ ، ثُمَّ أوتَرَ . ۶

۶۷۸.الإمام الصادق عليه السلامـ وذَكَرَ صَلاةَ النَّبِيِّ صلى الله عليه و آله ـ :كانَ يُؤتى بِطَهورٍ فَيُخَمِّرُ عِندَ رَأسِهِ ، ويوضِعُ سِواكَهُ تَحتَ فِراشِهِ ، ثُمَّ يَنامُ ما شاءَ اللّهُ ، فَإِذَا استَيقَظَ جَلَسَ ، ثُمَّ قَلَّبَ بَصَرَهُ فِي السَّماءِ ، ثُمَّ تَلَا الآياتِ مِن آلِ عِمرانَ : «إِنَّ فِى خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ ...» ، ثُمَّ يَستَنُّ ويَتَطَهَّرُ ، ثُمَّ يَقومُ إلَى المَسجِدِ فَيَركَعُ أربَعَ رَكَعاتٍ ، عَلى قَدرِ قِراءَتِهِ رُكوعُهُ ، وسُجودُهُ عَلى قَدرِ رُكوعِهِ ، يَركَعُ حَتّى يُقالَ : مَتى يَرفَعُ رَأسَهُ ؟! ويَسجُدُ حَتّى يُقالَ : مَتى يَرفَعُ رَأسَهُ ؟! ثُمَّ يَعودُ إلى فِراشِهِ فَيَنامُ ما شاءَ اللّهُ ، ثُمَّ يَستَيقِظُ فَيَجلِسُ ، فَيَتلُو الآياتِ مِن آلِ عِمرانَ ، ويُقَلِّبُ بَصَرَهُ فِي السَّماءِ ، ثُمَّ يَستَنُّ ويَتَطَهَّرُ ، ويَقومُ إلَى المَسجِدِ فَيُصَلّي أربَعَ رَكَعاتٍ كَما رَكَعَ قَبلَ ذلِكَ ، ثُمَّ يَعودُ إلى فِراشِهِ فَيَنامُ ما شاءَ اللّهُ ، ثُمَّ يَستَيقِظُ فَيَجلِسُ فَيَتلُو الآياتِ مِن آلِ عِمرانَ ويُقَلِّبُ بَصَرَهُ فِي السَّماءِ ، ثُمَّ يَستَنُّ ويَتَطَهَّرُ ، ويَقومُ إلَى المَسجِدِ فَيوتِرُ ويُصَلِّي الرَّكعَتَينِ ثُمَّ يَخرُجُ إلَى الصَّلاةِ . ۷

1.صحيح مسلم : ج ۱ ص ۵۱۰ ح ۱۲۹ ، سنن النسائي : ج ۳ ص ۲۱۸ ، سنن ابن ماجة : ج ۱ ص ۴۳۴ ح ۱۳۶۵ ، مسند ابن حنبل : ج ۹ ص ۴۰۰ ح ۲۴۷۶۲ ، كنز العمّال : ج ۷ ص ۱۸۱ ح ۱۸۵۸۶ ؛ منتهى المطلب : ج ۴ ص ۹۷ .

2.سنن أبي داود : ج ۲ ص ۳۲ ح ۱۳۰۷ ، مسند ابن حنبل : ج ۱۰ ص ۹۸ ح ۲۶۱۷۴ ، الأدب المفرد : ص ۲۳۸ ح ۸۰۰ ، المستدرك على الصحيحين : ج ۱ ص ۴۵۲ ح ۱۱۵۸ وفيهما «لا يذره» بدل «لا يدعه» ، السنن الكبرى : ج ۳ ص ۲۲ ح ۴۷۲۲ ، كنز العمّال : ج ۷ ص ۶۷ ح ۱۷۹۹۰ .

3.السجدة : ۱۶ .

4.تفسير الطبري : ج ۱۱ الجزء ۲۱ ص ۱۰۳ ، حلية الأولياء : ج ۵ ص ۸۷ الرقم ۳۰۲ عن ابن عبّاس .

5.آل عمران : ۱۹۰ .

6.سنن أبي داود : ج ۱ ص ۱۵ ح ۵۸ و ج ۲ ص ۴۴ ح ۱۳۵۳ ، المعجم الكبير : ج ۱۸ ص ۲۹۷ ح ۷۶۱ كلاهما نحوه وراجع : مسند ابن حنبل : ج ۱ ص ۷۹۸ ح ۳۵۴۱ .

7.تهذيب الأحكام : ج ۲ ص ۳۳۴ ح ۱۳۷۷ ، مجمع البيان : ج ۲ ص ۹۰۸ ، منتقى الجمان : ج ۲ ص ۲۴۸ كلّها عن معاوية بن وهب ، بحار الأنوار : ج ۱۶ ص ۲۷۶ ح ۱۱۵ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 10
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    22
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 47629
صفحه از 594
پرینت  ارسال به