213
دانشنامه قرآن و حديث 8

۲۷۳.امام على عليه السلامـ در باره همين آيه ـ :پيشتاز ، كسى است كه واجبات و مستحبّات و فضايل را به جا مى آورد و ميانه رو ، كسى است كه واجبات را به جا مى آورد ؛ ولى در مستحبّات و فضايل ، كوتاهى مى كند .

۲۷۴.امام باقر عليه السلامـ در همين باره ـ :ستم كننده به خويش كه از ما باشد ، كسى است كه هم كار نيك كند و هم بد . ميانه رو ، عبادت پيشه سختكوش است و پيشتاز در خوبى ها ، عبارت اند از على و حسن و حسين عليهم السلام و هر كس از خاندان محمّد صلى الله عليه و آله كه شهيد شود .

۲۷۵.الكافىـ به نقل از سالم ـ :از امام باقر عليه السلام در باره اين سخن خداوند عز و جل : «سپس كتاب را به كسانى از بندگان خود كه برگزيديم ، ميراث داديم . پس برخى از ايشان ، به خود ستمكارند و برخى از ايشان ميانه روند و برخى از ايشان ، به اذن خدا ، در خوبى ها پيشتازند» پرسيدم .
فرمود : «پيشتاز در خوبى ها ، امام است . ميانه رو ، كسى است كه امام را مى شناسد [و به امامت اعتقاد دارد] . ستم كننده به خويش ، كسى است كه امام را نمى شناسد [و به وى اعتقاد ندارد]» .

۲۷۶.امام صادق عليه السلامـ در پاسخ سؤال از اين آيه شريف : «سپس كتاب را به كسانى از بندگان خود كه برگزيديم ، ميراث داديم . پس برخى از آنان ، به خود ، ستمكارند و برخى از ايشان
ميانه روند و برخى از ايشان ، به اذن خدا ، در خوبى ها پيشتازند»
ـ :
ستم كننده ، بر گِرد نفس خود مى چرخد . ميانه رو ، گِرد دلش مى چرخد ، و پيشتاز ، گِرد پروردگارش مى چرخد .


دانشنامه قرآن و حديث 8
212

۲۷۳.الإمام عليّ عليه السلامـ أيضاً ـ :السّابِقُ مَن يُؤَدِّي الفَرضَ وَالسُّنَنَ وَالفَضائِلَ ، وَالمُقتَصِدُ الَّذي يُؤَدِّي الفَرضَ ويُقَصِّرُ فِي السُّنَنِ وَالفَضائِلِ . ۱

۲۷۴.الإمام الباقر عليه السلامـ أيضاً ـ :أمَّا الظّالِمُ لِنَفسِهِ مِنّا فَمَن عَمِلَ عَمَلاً صالِحا وآخَرَ سَيِّئا ، وأمَّا المُقتَصِدُ فَهُوَ المُتَعَبِّدُ المُجتَهِدُ ، وأمَّا السّابِقُ بِالخَيراتِ فَعَلِيٌّ وَالحَسَنُ وَالحُسَينُ عليهم السلام ومَن قُتِلَ مِن آلِ مُحَمَّدٍ صلى الله عليه و آله شَهيدا. ۲

۲۷۵.الكافي عن سالم :سَأَلتُ أبا جَعفَرٍ عليه السلام عَن قَولِ اللّهِ عز و جل : «ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتَابَ الَّذِينَ اصْطَفَيْنَا مِنْ عِبَادِنَا فَمِنْهُمْ ظَالِمٌ لِّنَفْسِهِ وَ مِنْهُم مُّقْتَصِدٌ وَ مِنْهُمْ سَابِقُ بِالْخَيْرَاتِ بِإِذْنِ اللَّهِ» قالَ : السّابِقُ بِالخَيراتِ : الإِمامُ ، وَالمُقتَصِدُ : العارِفُ لِلإِمامِ ، وَالظّالِمُ لِنَفسِهِ : الَّذي لا يَعرِفُ الإِمامَ . ۳

۲۷۶.الإمام الصادق عليه السلامـ لَمّا سُئِلَ عَن قَولِ اللّهِ عز و جل : «ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتَابَ الَّذِينَ اصْطَفَيْنَا مِنْ عِبَادِنَا فَمِنْهُمْ ظَالِمٌ لِّنَفْسِهِ وَ مِنْهُم مُّقْتَصِدٌ وَ مِنْهُمْ سَابِقُ بِالْخَيْرَاتِ بِإِذْنِ اللَّهِ» ـ :الظّالِمُ يَحومُ
حَومَ نَفسِهِ وَالمُقتَصِدُ يَحومُ حَومَ قَلبِهِ وَالسّابِقُ يَحومُ حَومَ رَبِّهِ عز و جل . ۴

1.روضة الواعظين : ص ۳۲۷ .

2.مجمع البيان : ج ۸ ص ۶۳۹ ، المناقب لابن شهر آشوب : ج ۴ ص ۱۳۰ كلاهما عن زياد بن المنذر ، بحارالأنوار : ج ۲۳ ص ۲۲۳ ح ۳۴ .

3.الكافي : ج ۱ ص ۲۱۴ ح ۱ ، مجمع البيان : ج ۸ ص ۶۳۹ عن ميسر بن عبد العزيز عن الإمام الصادق عليه السلام ، المناقب لابن شهرآشوب : ج ۴ ص ۱۳۰ ، تأويل الآيات الظاهرة : ج ۲ ص ۴۸۲ ح ۸ عن سورة بن كليب وكلّها نحوه ، بحار الأنوار : ج ۲۳ ص ۲۲۳ ح ۳۵ .

4.معاني الأخبار : ص ۱۰۴ ح ۱ ، بحار الأنوار : ج ۲۳ ص ۲۱۴ ح ۲ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 8
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    22
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 96854
صفحه از 545
پرینت  ارسال به