435
دانشنامه قرآن و حديث 3

۲۶۸.صحيح مسلمـ به نقل از اَنَس ـ :هيچ كس را نسبت به خانواده ، مهربان تر از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله نديدم . ابراهيم (فرزند پيامبر) را در عَوالىِ ۱ مدينه ، به دايه سپرده بودند . پيامبر صلى الله عليه و آله [ به آن جا ] مى رفت و ما نيز با ايشان بوديم . وارد اتاق كه مى شد ، دود ، آن جا را فرا گرفته بود و دايه اش يك كنيز بود . پس ابراهيم را [در بغل] مى گرفت و مى بوسيد . آن گاه ، باز مى گشت .

۲ / ۱ ـ ۵

اندازه دوست داشتن خانواده و محبّت به آنان

قرآن

«اى كسانى كه ايمان آورده ايد ! اموال شما و فرزندانتان ، شما را از ياد خدا غافل نگرداند ، و هر كس چنين كند ، آنان ، خود از زيانكاران اند » .

« بر جاى ماندگانِ باديه نشين ، به زودى به تو خواهند گفت : اموال ما و كسانمان ، ما را گرفتار كردند . پس براى ما آمرزش بخواه ! چيزى را كه در دل هايشان نيست ، بر زبانِ خويش مى رانند . بگو : اگر خدا بخواهد به شما زيانى يا سودى برساند ، چه كسى در برابر او براى شما اختيار چيزى را دارد ؟ بلكه اين خداست كه همواره به آنچه مى كنيد ، آگاه است» .

حديث

۲۶۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ در اندرز ايشان به ابن مسعود ـ :اى پسر مسعود! مبادا دلسوزى براى خانواده ات ، موجب شود كه طاعت خدا را وا نهى و نافرمانى اش را در پيش گيرى ؛
زيرا خداوند متعال مى فرمايد : «اى مردم! از پروردگارتان پروا بداريد ، و بترسيد از روزى كه هيچ پدرى ، به كار فرزندش نمى آيد ، و نه هيچ فرزندى به كار پدرش نخواهد آمد» .

1.عوالى (جمع «عاليه») ، به منطقه بالاى مدينه منوّره ، جايى كه وادى بطحان شروع مى شود ، اطلاق مى گردد . قُدما از عاليه ، به عنوان دهكده يا كشتزارى ياد مى كنند كه با مدينه ، سه ميل فاصله داشت (ر . ك : فرهنگ اعلام جغرافيايى ـ تاريخى در حديث و سيره نبوى ، محمّد حسن شراب ، ترجمه : حميدرضا شيخى) .


دانشنامه قرآن و حديث 3
434

۲۶۸.صحيح مسلم عن أنس :ما رَأَيتُ أحَدا كانَ أرحَمَ بِالعِيالِ مِن رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله .
قالَ : كانَ إبراهيمُ مُستَرضِعا لَهُ في عَوالِي المَدينَةِ ، فَكانَ يَنطَلِقُ ونَحنُ مَعَهُ ، فَيَدخُلُ البَيتَ وإنَّهُ لَيُدَّخَنُ ، وكانَ ظِئرُهُ قَينا ، فَيَأخُذُهُ فَيُقَبِّلُهُ ، ثُمَّ يَرجِعُ . ۱

۲ / ۱ ـ ۵

نِطاقُ حُبِّ الأَهلِ وَالشَّفَقَةِ عَلَيهِم

الكتاب

«يَاأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُلْهِكُمْ أَمْوَالُكُمْ وَ لَا أَوْلَادُكُمْ عَن ذِكْرِ اللَّهِ وَ مَن يَفْعَلْ ذَ لِكَ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ» . ۲

«سَيَقُولُ لَكَ الْمُخَلَّفُونَ مِنَ الْأَعْرَابِ شَغَلَتْنَا أَمْوَالُنَا وَ أَهْلُونَا فَاسْتَغْفِرْ لَنَا يَقُولُونَ بِأَلْسِنَتِهِم مَّا لَيْسَ فِى قُلُوبِهِمْ قُلْ فَمَن يَمْلِكُ لَكُم مِّنَ اللَّهِ شَيْئا إِنْ أَرَادَ بِكُمْ ضَرًّا أَوْ أَرَادَ بِكُمْ نَفْعَاً بَلْ كَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرَا» . ۳

الحديث

۲۶۹.رسول اللّه صلى الله عليه و آلهـ في مَوعِظَتِهِ لِابنِ مَسعودٍ ـ :يَابنَ مَسعودٍ ، إيّاكَ أن تَدَعَ طاعَةَ اللّهِ وتَقصِدَ مَعصِيَتَهُ شَفَقَةً عَلى أهلِكَ ، لِأَنَّ اللّهَ تَعالى يَقولُ : «يَاأَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُواْ رَبَّكُمْ وَ اخْشَوْاْ يَوْمًا لَا يَجْزِى وَالِدٌ عَن وَلَدِهِ وَ لَا مَوْلُودٌ هُوَ جَازٍ عَن وَالِدِهِ شَيْئا» ۴ . ۵

1.صحيح مسلم : ج ۴ ص ۱۸۰۸ ح ۶۳ ، مسند ابن حنبل : ج ۴ ص ۲۲۵ ح ۱۲۱۰۳ ، صحيح ابن حبّان : ج ۱۵ ص ۴۰۰ ح ۶۹۵۰ ، الطبقات الكبرى : ج ۱ ص ۱۳۶ ، مسند أبي يعلى : ج ۴ ص ۱۸۲ ح ۴۱۸۱ .

2.المنافقون : ۹ .

3.الفتح : ۱۱ .

4.لقمان : ۳۳ .

5.مكارم الأخلاق : ج ۲ ص ۳۴۹ ح ۲۶۶۰ عن عبد اللّه بن مسعود ، تنبيه الخواطر : ج ۲ ص ۱۵۵ وفيه «وتركب» بدل «وتقصد» ، بحار الأنوار : ج ۷۷ ص ۱۰۰ ح ۱ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 3
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    22
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 101209
صفحه از 559
پرینت  ارسال به