9
دانشنامه قرآن و حديث 1

سوم هجرى)،
۵ . المحاسن ، تأليف احمد بن محمّد بن خالد بَرقى (م ۲۷۴ يا ۲۸۰ق).
گفتنى است كه از جوامع اوّليه حديثى شيعه، تنها بخش هايى از كتاب المحاسن بر جاى مانده است.

۱ / ۲. جوامع حديثىِ اوّليه اهل سنّت

پس از رفع ممنوعيت نگارش حديث در اوايل قرن دوم، اهل سنّت، ديگر محدوديتى براى نگارش حديث نداشتند و در مدّت حدود دو قرن، شمار قابل توجّهى «جامع حديثى» پديد آوردند كه بسيارى از آنها بر جاى مانده اند، از جمله:
۱ . الموطّأ ، تأليف مالك بن اَنَس حِميَرى (م ۱۷۹ ق)،
۲ . مسند ابن حنبل، تأليف احمد بن محمّد بن حنبل شيبانى مَروَزى (م ۲۴۱ ق)،
۳ . صحيح البخارى، تأليف محمّد بن اسماعيل بُخارى (م ۲۵۶ ق)،
۴ . صحيح مسلم، تأليف مسلم بن حَجّاج نيشابورى (م ۲۶۱ ق)،
۵ . سنن ابن ماجة، تأليف محمّد بن يزيد ماجه قزوينى (م ۲۷۳ ق)،
۶ . سنن أبى داوود، تأليف ابو داوود سليمان بن اشعث سِجِستانى (م ۲۷۵ ق)،
۷ . سُنن النَّسائى، تأليف احمد بن شعيب نَسايى (م ۳۰۳ ق).

۲. جوامع حديثى ثانويه

مقصود از جوامع ثانويه ، آن دسته از منابع اند كه در محدوده زمانى قرن چهارم تا دهم هجرى نگارش يافته اند. اين منابع نيز دو دسته اند:

۲ / ۱. جوامع حديثى ثانويه مكتب اهل بيت عليهم السلام

شمارى از اين منابع كه اكنون در اختيار ما قرار دارند، عبارت اند از:
۱ . الكافى ، تأليف محمّد بن يعقوب كُلَينى رازى (م ۳۲۹ ق)،


دانشنامه قرآن و حديث 1
8

۵. انگيزه تأسيس مؤسّسه علمى ـ فرهنگى دار الحديث و ويژگى هاى دانش نامه قرآن و حديث.

يك. جوامع حديثى

مقصود از جامع حديثى، كتابى است كه گستره اى بيش از يك موضوع دارد و ابواب، عناوين و رواياتى را در حوزه هاى متفاوت (همانند: فقه، اعتقادات، اخلاق، تفسير و...) گزارش مى نمايد.
جوامع حديثى را مى توان به سه دسته تقسيم كرد: جوامع حديثى اوّليه، جوامع حديثى ثانويه، و جوامع حديثى متأخّر:

۱. جوامع حديثى اوّليه

مقصود از جوامع حديثى اوّليه، آن دسته از منابع اند كه تا قرن سوم هجرى نگارش يافته اند. اين جوامع، به دو دسته قابل تقسيم اند:

۱ / ۱. جوامع حديثى اوّليه مكتب اهل بيت عليهم السلام

بر پايه اسناد موجود، تأليف اين دسته از جوامع حديثى، از دوران امامت امام رضا عليه السلام (م ۲۰۳ ق) آغاز شد و به دليل محدوديت هاى سياسى اى كه براى پيروان مكتب اهل بيت عليهم السلام وجود داشت، متأسّفانه آمار دقيقى از آنها در دست نيست. برخى از جوامع حديثى اوّليه شيعه، عبارت اند از:
۱ . الجامع ، تأليف يونس بن عبد الرحمان (درگذشته در اوايل قرن سوم هجرى)،
۲ . الجامع ، تأليف احمد بن محمّد بن ابى نصر بِزَنطى (م ۲۲۱ ق)،
۳ . كتاب الثلاثين ، تأليف حسين بن سعيد اهوازى (درگذشته در اوايل قرن سوم هجرى)،
۴ . نوادر الحكمة ، تأليف محمّد بن احمد بن يحيى اشعرى (درگذشته در قرن

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 1
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    22
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 59367
صفحه از 584
پرینت  ارسال به