165
دانشنامه قرآن و حديث 1

ب ـ ايثارى كه خدا از آن قدردانى مى كند

قرآن

«همانا نيكان ، از جامى مى نوشند كه آميزه اى از كافور دارد . چشمه اى كه بندگان خدا از آن مى نوشند و [به دلخواه خويش] جارى اش مى كنند ؛ [همان بندگانى كه] به نذر خود وفا مى كنند و از روزى كه گزندِ آن فراگير است ، مى ترسند ؛ و خوردنى را با وجود دوست داشتن آن ، به بينوا و يتيم و اسير ، اطعام مى كنند ، [و در دل مى گويند: ]جز اين نيست كه ما براى خدا ، شما را اطعام مى كنيم و هيچ پاداش و سپاسى از شما نمى خواهيم . ما از پروردگارمان ، از روز عبوسى سخت ، مى هراسيم . پس خدا ، آنان را از گزند آن روز ، نگاه داشت و شادابى و شادمانى را به آنان ، ارزانى داشت ، و به سبب آن كه شكيبايى كردند ، بهشتى و پرنيانى را پاداششان داد كه در آن ، بر تخت ها تكيه زنند . در آن جا ، نه آفتابى خواهند ديد و نه سرمايى ، و سايه ها[ى درختان] به آن نزديك است و ميوه هايش [براى چيدن ]رام ، و ظروفى سيمين و جام هايى بلورين ، پيرامون آنان گردانده مى شود . جام هايى از سيم كه درست به اندازه [و با كمال ظرافت ، ]آنها را از كار در آورده اند. و در آن جا از جامى كه آميزه زنجبيل دارد ، به آنان مى نوشانند ، از چشمه اى در آن جا كه «سلسبيل» ناميده مى شود ، و بر گِرد آنان ، پسرانى جاودانه ، مى گردند . چون آنها را ببينى ، گويى كه مرواريدهايى پراكنده اند. و چون بدان جا بنگرى ، [سرزمينى از ]نعمت و كشورى پهناور مى بينى . [بهشتيان را ]جامه هايى ابريشمين سبز و ديباى ستبر در بَر است و پيرايه آنان ، دستبندهاى سيمين است و پروردگارشان ، باده اى پاك به آنان مى نوشاند . اين [پاداش ]براى شماست و كوشش شما ، مورد قدردانى است» .

حديث

۶۹.امام صادق عليه السلامـ در باره آيه شريف : «و خوردنى را ، با وجود دوست داشتن آن ، به بينوا و
يتيم و اسير ، اطعام مى كنند»
ـ :
در خانه فاطمه عليهاالسلام ، مقدارى جو بود . آن را [آرد كردند و ]كاچى ساختند . چون كاچى را در برابر خود نهادند [تا بخورند] ، مستمندى آمد و گفت : خدايتان رحمت كند! از آنچه خداوند ، روزى تان كرده است ، ما را اطعام كنيد .
على عليه السلام برخاست و يكْ سومِ آن را به او داد.
چندى نگذشت كه يتيمى آمد و گفت : خدايتان ، رحمت كند! از آنچه خداوند ، روزى تان كرده است ، ما را اطعام كنيد .
على عليه السلام برخاست و يك سوم ديگر كاچى را به او داد.
لَختى بعد ، اسيرى آمد و گفت : خدايتان رحمت كند! از آنچه خداوند ، روزى تان كرده است ، ما را اطعام كنيد .
على عليه السلام برخاست و يك سومِ باقى مانده را هم به او داد و خودشان از آن ، چيزى نچشيدند.
در اين هنگام ، خداوند ، اين آيه را در حقّ آنان نازل فرمود : «و [اين] كار شما ، مورد قدردانى است» .


دانشنامه قرآن و حديث 1
164

ب ـ إيثارٌ يَشكُرُهُ اللّهُ عز و جل

الكتاب

«إِنَّ الْأَبْرَارَ يَشْرَبُونَ مِن كَأْسٍ كَانَ مِزَاجُهَا كَافُورًا * عَيْنًا يَشْرَبُ بِهَا عِبَادُ اللَّهِ يُفَجِّرُونَهَا تَفْجِيرًا * يُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَ يَخَافُونَ يَوْمًا كَانَ شَرُّهُ مُسْتَطِيرًا * وَ يُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِينًا وَ يَتِيمًا وَ أَسِيرًا * إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنكُمْ جَزَاءً وَ لَا شُكُورًا * إِنَّا نَخَافُ مِن رَّبِّنَا يَوْمًا عَبُوسًا قَمْطَرِيرًا * فَوَقَاهُمُ اللَّهُ شَرَّ ذَلِكَ الْيَوْمِ وَ لَقَّاهُمْ نَضْرَةً وَسُرُورًا * وَ جَزَاهُم بِمَا صَبَرُواْ جَنَّةً وَ حَرِيرًا * مَّتَّكِئينَ فِيهَا عَلَى الْأَرَائِكِ لَا يَرَوْنَ فِيهَا شَمْسًا وَ لَا زَمْهَرِيرًا * وَ دَانِيَةً عَلَيْهِمْ ظِـلَالُهَا وَ ذُلِّلَتْ قُطُوفُهَا تَذْلِيلاً * وَ يُطَافُ عَلَيْهِم بِئانِيَةٍ مِّن فِضَّةٍ وَ أَكْوَابٍ كَانَتْ قَوَارِيرَا * قَوَارِيرَاْ مِن فِضَّةٍ قَدَّرُوهَا تَقْدِيرًا * وَ يُسْقَوْنَ فِيهَا كَأْسًا كَانَ مِزَاجُهَا زَنجَبِيلاً * عَيْنًا فِيهَا تُسَمَّى سَلْسَبِيلاً * وَ يَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدَانٌ مُّخَلَّدُونَ إِذَا رَأَيْتَهُمْ حَسِبْتَهُمْ لُؤْلُؤًا مَّنثُورًا * وَ إِذَا رَأَيْتَ ثَمَّ رَأَيْتَ نَعِيمًا وَ مُلْكًا كَبِيرًا * عَلِيَهُمْ ثِيَابُ سُندُسٍ خُضْرٌ وَ إِسْتَبْرَقٌ وَ حُلُّواْ أَسَاوِرَ مِن فِضَّةٍ وَ سَقَاهُمْ رَبُّهُمْ شَرَابًا طَهُورًا * إِنَّ هَذَا كَانَ لَكُمْ جَزَاءً وَ كَانَ سَعْيُكُم مَّشْكُورًا ». ۱

الحديث

۶۹.الإمام الصادق عليه السلامـ في قَولِهِ تَعالى : «وَ يُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِينًا وَ يَتِيمًا وَ أَسِيرًا» ـ :كانَ عِندَ فاطِمَةَ عليهاالسلام شَعيرٌ ، فَجَعَلوهُ عَصيدَةً ۲ ، فَلَمّا أنضَجوها ووَضَعوها بَينَ أيديهِم جاءَ مِسكينٌ ، فَقالَ المِسكينُ : رَحِمَكُمُ اللّهُ ! أطعِمونا مِمّا رَزَقَكُمُ اللّهُ ، فَقامَ عَلِيٌّ عليه السلام فَأَعطاهُ ثُلُثَها .
فَما لَبِثَ أن جاءَ يَتيمٌ ، فَقالَ اليَتيمُ : رَحِمَكُمُ اللّهُ ! أطعِمونا مِمّا رَزَقَكُمُ اللّهُ ، فَقامَ عَلِيٌّ عليه السلام فَأَعطاهُ ثُلُثَهَا الثّانِيَ .
فَما لَبِثَ أن جاءَ أسيرٌ ، فَقالَ الأَسيرُ : يَرحَمُكُمُ اللّهُ ! أطعِمونا مِمّا رَزَقَكُمُ اللّهُ ، فَقامَ عَلِيٌّ عليه السلام فَأعطاهُ الثُّلُثَ الباقِيَ ، وما ذاقوها .
فَأَنزَلَ اللّهُ فيهِم هذِهِ الآيَةَ إلى قَولِهِ : «وَ كَانَ سَعْيُكُم مَّشْكُورًا » . ۳

1.الإنسان : ۵ ـ ۲۲.

2.العَصِيدة : دقيق يُلَتُّ بالسَّمن ويطبخ (النهاية : ج ۳ ص ۲۴۶ «عصد»).

3.تفسير القمّي : ج ۲ ص ۳۹۸ ، مجمع البيان : ج ۱۰ ص ۶۱۲ نحوه و كلاهما عن عبداللّه بن ميمون القدّاح ، بحار الأنوار : ج ۳۵ ص ۲۴۳ ح ۳ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 1
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    22
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 59534
صفحه از 584
پرینت  ارسال به