دين شناس بزرگ، مرحوم كلينى رحمه الله، در مقدّمه كافى شريف ، حديث را برابر با علم دين دانسته است . ^۱
اين سخن ، اشاره است به آنچه كلينى در مقدّمه كتاب الكافى در باره انگيزه تأليف آن و در پاسخ شخصى كه از مؤلّف ، درخواست نوشتن چنين كتابى را داشته ، آورده است:
... قلتَ إنّك تحبّ أن يكون عندك كتابٌ كافٍ يجمع فيه من جميع فنون الدين ما يكتفى به المتعلّم و يرجع إليه المسترشد و يأخذ منه من يريد علم الدين ... و قد يسّر اللّه ـ و له الحمد ـ تأليف ما سألتَ . ^۲
... و گفتى كه دوست دارى كتابى داشته باشى كه تمام اقسام علم دين در آن باشد كه طالب علم را بى نياز كند و براى طالب هدايت ، مرجع باشد و كسى كه خواهان علم دين است ، از آن، بهره گيرد ... و خداوند را سپاس كه تأليف كتابى را كه خواستى ، ميسّر ساخت .
از نگاه مرحوم كلينى ، مجموعه احاديثى كه وى تنظيم كرده ، براى آشنايى با رشته هاى مختلف علوم دينى كفايت مى كند و انتخاب نام «الكافى» براى كتاب توسّط او ، به اين معنا اشاره دارد كه با توجّه به نيازهاى نسبتاً محدود آن عصر، مى توان گفت كه كتاب ياد شده ، براى دين شناسى كافى بوده است؛ امّا نيازهاى عصر حاضر ، قابل مقايسه با آن روز نيست.

چهار . ويژگى هاى «دانش نامه حديثىِ» مورد نياز امروز

در عصر حاضر ، دانش نامه اى مى تواند نيازهاى حديثى مراكز علمى و فرهنگى جهان را تأمين نمايد كه داراى اين ويژگى ها باشد:

دو . نيازهاى امروز

امروز ، جهان ، بيش از هر زمان ديگر ، تشنه آشنايى با اسلام اصيل و ره نمودهاى حياتبخش قرآن و سيره و سخن پيامبر صلى الله عليه و آله و اهل بيت عليهم السلام در زمينه هاى اعتقادى ، تربيتى ، سياسى ، فرهنگى ، اقتصادى و اجتماعى است.
امروزه ، نه تنها حوزه هاى علميه و پژوهشگران مسلمان ، بلكه عموم پژوهشگران در سطح جهان ، در رشته هاى مختلف علوم و بويژه در زمينه هايى كه اسلام ، ديدگاه خاصّى دارد ، مى خواهند، جدا از برداشت ها و اجتهادهاى گوناگون، با متن سخنان پيشوايان اسلام ، آشنا شوند.
امروزه ، گروه هاى مختلف جامعه مى خواهند بدانند دينى كه خود را داراى برنامه تكامل مادّى و معنوى بشر تا هنگام قيامت مى داند ، چه ره نمودى براى بهتر زندگى كردن آنان دارد .

سه . ظرفيت احاديث اسلامى براى پاسخگويى

پژوهشگرانى كه تا حدودى با سخنان پُر مغز و عميق پيامبر صلى الله عليه و آله و اهل بيت عليهم السلام در زمينه هاى مختلف علوم اسلامى آشنا هستند ، به خوبى مى دانند كه حديث، در كنار قرآن ، توان و ظرفيت لازم را براى پاسخگويى به نيازهاى معنوى انسان ها در همه اعصار دارد ، البته مشروط به اين كه توسّط حديث پژوهان متخصّص ، سَره از ناسَره آن جدا شود و به درستى تبيين و تفسير گردد .

حديث ، مادرِ علوم اسلامى

در پيام مقام معظّم رهبرى، آية اللّه سيّدعلى خامنه اى، به مناسبت افتتاح «دار الحديث» ، به توان و ظرفيت گسترده حديث براى پاسخگويى در حوزه هاى مختلف علوم اسلامى توجّه داده شده است:
حديث ، مادرِ بسيارى از علوم اسلامى يا همه آنهاست و از اين روست كه عالم و