117
دانشنامه قرآن و حديث 1

لا تَستَأثِر عَلَيهِ بِما هُوَ أحوَجُ إلَيهِ مِنكَ . ۱
آنچه را كه او (ديگرى) بدان نيازمندتر از توست ، بهره خويش مساز .

و ـ برخورد خوش

تنها ادبى كه در تعريفى كه از ايثار ارائه شد ، نمى گنجد ، ادب برخورد ايثارگر با طرف ايثار است كه بى ترديد ، رعايت اين ادب ، شرط كمال ايثار است و بدون آن ، گاه ايثار ، ارزش اخلاقى خود را از دست مى دهد و به فرموده امام على عليه السلام :
وَجهٌ مُستَبشِرٌ خَيرٌ مِن قَطوبٍ مُؤثرٍ . ۲
خوش رو ، از ترش روىِ ايثارگر ، بهتر است .

1.ر . ك : ص ۱۵۶ ح ۶۲ .

2.ر . ك : ص ۱۵۲ ح ۵۶ .


دانشنامه قرآن و حديث 1
116

ب ـ علاقه مندى

دومين ادب ايثار ، علاقه مندى به چيزى است كه ايثار مى شود . ۱ اگر علاقه مندى به آن نباشد ، «مقدّم داشتن ديگران» نيز بى معناست . اين ادب نيز از تعريف ايثار ، قابل استنباط است .

ج ـ مقدّم داشتن نزديكان

مقدّم داشتن نزديكان و كسانى كه تأمين نيازهاى زندگى آنان بر انسان واجب است ، يكى ديگر از آداب ايثار است. ۲ اين ادب را از افزودن قيد «بحقّه (بر اساس حق)» به تعريف ايثار نيز مى توانيم استخراج كنيم ؛ زيرا مقدّم داشتن ديگران بر «نزديكان» ، عقلاً و شرعا صحيح نيست.

د ـ مقدّم داشتنِ اهل ايمان

ادب ديگر ايثار ، مقدّم داشتنِ اهل ايمان است و بدون ايمان ، مقدّم داشتن ديگرى ، «حق» تلقى نمى گردد ، چنان كه از امام على عليه السلام روايت شده:
عامِل سائِرَ النّاسِ بِالإِنصافِ ، وَ عامِلِ المُؤمِنينَ بِالإِيثارِ . ۳
با ديگر مردمان ، به انصاف رفتار كن و با مؤمنان ، به ايثار .

ه ـ مقدّم داشتن نيازمندتر

اين ادب نيز از مقوِّمات مفهوم ارزشىِ ايثار است ؛ زيرا تأمين نيازهاى ثانويه ديگران با هزينه نيازهاى اوّليه خود ، حق و ارزش محسوب نمى شود . از اين رو ، امام على عليه السلام در باره آيه ايثار مى فرمايد:

1.ر . ك : ص ۱۵۱ (ايثار / فصل چهارم / دوست داشتن آنچه ايثار شده) .

2.ر . ك : ص ۱۵۳ (ايثار / فصل چهارم / مقدّم داشتن خانواده) .

3.ر . ك : ص ۱۵۴ ح ۶۰ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 1
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدی ری‌شهری، با همکاری: جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    22
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 59537
صفحه از 584
پرینت  ارسال به