۴ . العوالم، تأليف عبد اللّه بن نور الدين بَحرانى (م ۱۱۷۳ ق)،
۵ . الشفا فى أخبار آل المصطفى صلى الله عليه و آله ، تأليف محمّدرضا بن عبد المطّلب تبريزى (م ۱۲۰۸ ق)،
۶ . جامع العلوم و المعارف، تأليف سيّد عبد اللّه شُبَّر (م ۱۲۴۲ ق)،
۷ . مستدرك الوسائل، تأليف ميرزا حسين نورى طَبَرسى (م ۱۳۲۰ ق)،
۸ . جامع أحاديث الشيعة، تأليف اسماعيل معزّى ملايرى (معاصر).
همچنين شمارى از جوامع متأخّر كه توسّط پژوهشگران اهل سنّت نگارش يافته اند، عبارت اند از:
۱ . التاج الجامع للاُصول فى أحاديث الرسول صلى الله عليه و آله ، تأليف منصور على ناصف (معاصر)،
۲ . المسند الجامع، تأليف بشّار عوّاد (معاصر)،
۳ . نضرة النعيم، تأليف جمعى از مؤلّفان (معاصر).
اكنون بايد ديد كه : آيا جوامع حديثى موجود ، مى توانند پاسخگوى نيازهاى عصر حاضر ، نسل جديد و مراكز مختلف علمى و فرهنگى جهان ـ كه خواستار آشنايى با معارف اصيل اسلام اند ـ باشند يا خير؟
بى ترديد ، منابع حديثى اوّليه و ثانويه ، منابع خوبى براى دستيابى به سخنان نورانى پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و اهل بيت او به شمار مى روند و تا حدود بسيارى پاسخگوى نيازهاى پژوهشگران عصر خود بوده اند و برخى از جوامع حديثى متأخّر نيز براى محقّقان امروز ، بسيار سودمندند ؛ امّا هم نيازهاى عصر حاضر ، بسيار بيشتر از آثار موجود است، و هم ظرفيت پاسخگويى احاديث به نيازهاى امروز ، بسيار بالاست.
اين نكته نيز قابل توجّه است كه مُسنَدنويسى و جمع احاديث ، بدون تبويب و تنظيم موضوعى، در عصر حاضر ، كاربرد زيادى حتّى براى پژوهشگران ندارد.

۲ . كتاب من لا يحضره الفقيه، تأليف محمّد بن على بن بابويه قمى (شيخ صدوق) (م ۳۸۱ ق)،
۳ . تهذيب الأحكام، تأليف محمّد بن حسن طوسى (شيخ طوسى) (م ۴۶۰ ق)،
۴ . الاستبصار، تأليف محمّد بن حسن طوسى (شيخ طوسى) (م ۴۶۰ ق).
گفتنى است كه برخى از جوامع حديثى بزرگ اين دوره، همچون : مدينة العلم (تأليف شيخ صدوق) و استقصاء الاعتبار (تأليف علّامه حلّى)، دستْ خوش حوادث روزگار گشته و به دست ما نرسيده اند.

۲ / ۲. جوامع حديثى ثانويه اهل سنّت

برخى از مهم ترين جوامع حديثى ثانويه اهل سنّت، از اين قرارند:
۱ . جامع الاُصول فى أحاديث الرسول صلى الله عليه و آله ، تأليف ابن اثير جَزَرى (م ۶۰۶ ق)،
۲ . جامع المسانيد و السنن، تأليف ابن كثير دمشقى (م ۷۷۴ ق)،
۳ . مشكاة المصابيح، تأليف ابن خطيب محمّد بن عبد اللّه تبريزى (م ۷۷۶ ق)،
۴ . الجامع الكبير، تأليف جلال الدين ابو بكر سيوطى (م ۹۱۱ ق)،
۵ . كنز العمّال، تأليف على بن حسام الدين متّقى هندى (م ۹۷۵ ق) .

۳. جوامع حديثى متأخّر

مقصود از جوامع حديثى متأخّر ، آن دسته از منابع اند كه در قرن يازدهم و پس از آن، نگارش يافته اند . شمارى از اين جوامع كه در اين دوران توسّط دانشمندان شيعه تأليف شده اند، عبارت اند از:
۱ . الوافى، تأليف ملّا محسن فيض كاشانى (م ۱۰۹۱ ق)،
۲ . وسائل الشيعة، تأليف محمّد بن حسن حُرّ عاملى (م ۱۱۰۴ ق)،
۳ . بحار الأنوار، تأليف محمّدباقر مجلسى (م ۱۱۱۱ ق)،