425
دانش نامه عقايد اسلامي ج9

۶۸۵۹.امام على عليه السلام :خوارى و سستى و بدبختى ، در طمعكارى و آزمندى است .

د ـ بخل ورزى

۶۸۶۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هان! نيك بخت، كسى است كه چيز ماندگار را كه رفاه آن هميشگى است ، بر چيز ناپايدار كه عذابش پايان ندارد ، بر گزيند و از آنچه در دستانش است ، براى آنچه برايش پيش مى آيد ، هزينه كند ، پيش از آن كه آن را براى كسى باقى بگذارد كه با بخشش آن ، نيك بخت مى گردد ، در حالى كه خودِ او با گردآورى آن ، تيره بخت گشته است .

۶۸۶۱.امام على عليه السلام :هر گاه دارايى را گرد آوردى ، تو درباره آن وكيل ديگرى هستى. او با آن، خوش بخت مى شود و تو بدبخت مى گردى .

۶۸۶۲.امام على عليه السلام :چه بسيار غافلى كه به غفلتش اعتماد كرد و فرصتش را بهانه قرار داد . از اين رو ، آرزويى دور و دراز كرد و كاخ ساخت ؛ امّا نزديك شدن اَجَلش ، آرزويش را كاست و سر رسيدن ناگهانى مرگش ، اميدش را قطع كرد و پس از عزّت و قوّت و شرف و بزرگى ، گرفتار گناهان نابود كننده عملش گرديد . در حقيقت، ناپديد شد و باز نگشت ، و پشيمان شد و سود نبُرد ، و با آنچه در روزگار [عمرِ] خود گرد آورده بود ، تيره بخت گرديد و ديگرى با همان، در فردايش به سعادت رسيد .

۶۸۶۳.امام على عليه السلامـ به پسرش حسن عليه السلام ـ: پس از خود ، چيزى از دنيا بر جا مگذار ؛ چرا كه تو آن را براى يكى از دو نفر، بر جا مى گذارى : يا مردى است كه آن را در اطاعت خدا به كار مى گيرد و با آنچه تو بِدان تيره بخت شده اى ، نيك بخت مى گردد ، يا مردى است كه آن را در نافرمانى خدا به كار مى گيرد و با آنچه برايش جمع كرده اى ، تيره بخت مى شود كه [در اين صورت ،] او را بر گناهش يارى كرده اى . و هيچ يك از اين دو ، شايسته اين نيست كه او را بر خودت مقدّم بدارى .


دانش نامه عقايد اسلامي ج9
424

۶۸۵۹.عنه عليه السلام :المَذَلَّةُ وَالمَهانَةُ وَالشَّقاءُ ، فِي الطَّمَعِ وَالحِرصِ . ۱

د ـ البُخلُ

۶۸۶۰.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :ألا وإنَّ السَّعيدَ مَنِ اختارَ باقِيَةً يَدومُ نَعيمُها ، عَلى فانِيَةٍ لا يَنفَدُ عَذابُها ، وقَدَّمَ لِما يَقدَمُ عَلَيهِ مِمّا هُوَ في يَدَيهِ ، قَبلَ أن يُخَلِّفَهُ لِمَن يَسعَدُ بِإِنفاقِهِ ، وقَد شَقِيَ هُوَ بِجَمعِهِ . ۲

۶۸۶۱.الإمام عليّ عليه السلام :إذا جَمَعتَ المالَ فَأَنتَ فيهِ وَكيلٌ لِغَيرِكَ ، يَسعَدُ بِهِ وتَشقى أنتَ . ۳

۶۸۶۲.عنه عليه السلام :كَم مِن غافِلٍ وَثِقَ بِغَفلَتِهِ وتَعَلَّلَ بِمُهلَتِهِ ، فَأَمَّلَ بَعيدا ، وبَنى مَشيدا ، فَنَغِصَ بِقُربِ أجَلِهِ بَعدَ أمَلِهِ ، وفاجَأَهُ مَنِيَّتُهُ بِانقِطاعِ اُمنِيَّتِهِ ، فَصارَ بَعدَ العِزِّ وَالمنَعَةِ وَالشَّرَفِ وَالرِّفعَةِ ، مُرتَهَنا بِموبِقاتِ ۴ عَمَلِهِ ، قَد غابَ فَما رَجَعَ ، ونَدِمَ فَمَا انتَفَعَ ، وشَقِيَ بِما جَمَعَ في يَومِهِ ، وسَعِدَ بِهِ غَيرُهُ في غَدِهِ . ۵

۶۸۶۳.عنه عليه السلامـ لِابنِهِ الحَسَنِ عليه السلام ـ: لا تُخَلِّفَنَّ وَراءَكَ شَيئا مِنَ الدُّنيا ، فَإِنَّكَ تُخَلِّفُهُ لِأَحَدِ رَجُلَينِ : إمّا رَجُلٌ عَمِلَ فيهِ بِطاعَةِ اللّهِ فَسَعِدَ بِما شَقيتَ بِهِ ، وإمّا رَجُلٌ عَمِلَ فيهِ بِمَعصِيَةِ اللّهِ فَشَقِيَ بِما جَمَعتَ لَهُ ، فَكُنتَ عَونا لَهُ عَلى مَعصِيَتِهِ . ولَيسَ أحَدُ هذَينِ حَقيقا أن تُؤثِرَهُ عَلى نَفسِكَ . ۶

1.غرر الحكم : ح ۲۰۹۵ ، عيون الحكم والمواعظ : ص ۶۴ ح ۱۶۴۸ .

2.أعلام الدين : ص ۳۴۵ عن ابن عبّاس ، بحار الأنوار : ج ۷۷ ص ۱۸۸ ح ۳۸ .

3.غرر الحكم : ح ۴۱۳۵ ، عيون الحكم والمواعظ : ص ۱۳۲ ح ۲۹۷۷ .

4.الموبِقاتُ : أي الذنوب المهلكات (النهاية : ج ۵ ص ۱۴۶ «وبق») .

5.دستور معالم الحكم : ص ۷۷ ؛ بحار الأنوار : ج ۷۷ ص ۴۴۰ ح ۴۸ .

6.نهج البلاغة : الحكمة ۴۱۶ ، عيون الحكم والمواعظ : ص ۵۱۹ ح ۹۴۳۲ وليس فيه «فشقي بما جمعت له» ؛ تاريخ دمشق:ج۴۲ ص۵۰۸ عن سماك بن حرب عن الإمام الحسن عنه عليهماالسلام، كنز العمّال: ج۳ ص۷۲۱ ح۸۵۷۲.

  • نام منبع :
    دانش نامه عقايد اسلامي ج9
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همکاری: رضا برنجكار، ترجمه: عبدالهادى مسعودى، مهدى مهریزى، على نقى خدایارى، محمّد مرادی و جعفر آریانی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 52100
صفحه از 447
پرینت  ارسال به