187
دانش نامه عقايد اسلامي ج9

خَزائِنِ الخَيراتِ ، لِيَتوبَ تائِبٌ ، ويُقلِعَ مُقلِعٌ ، ويَتَذَكَّرَ مُتَذَكِّرٌ ، ويَزدَجِرَ مُزدَجِرٌ . ۱ خداوند ، بندگانش را با اعمال بد ، به كمبود محصول و كاهش بركت ، و بسته شدن خزائن خير ، مبتلا مى كند تا توبه كننده اى ، توبه كند و از بيخ و بن بركننده اى ، [گناهانش] بر كند و پندگيرنده اى پند گيرد و بازداشته شده اى از گناه ، از آن خوددارى نمايد .

ج ـ تطهير

حكمت بخشى ديگر از مصائب و مشكلات زندگى، تطهير (تَحميصِ) انسان از گناهان است . كردار ناشايست ، جان انسان را آلوده مى كند و آينه روان را تيره مى سازد:
«كَلَا بَلْ رَانَ عَلَى قُلُوبِهِم مَّا كَانُواْ يَكْسِبُونَ . ۲ نه چنين است ؛ بلكه آنچه مرتكب مى شدند ، زنگار بر دل هايشان بسته است» .
بلاها و گرفتارى هاى زندگى، يكى از عوامل پاكسازى زنگارها و آلودگى هاى جان هستند ؛ چرا كه روح انسان در آتش مصائب ، پاك و خالص مى شود . از پيامبر خدا در اين باره روايت شده است كه :
ما يُصيبُ المُؤمِنَ مِن وَصَبٍ ، ولا نَصَبٍ ، ولا سَقَمٍ ، ولا حَزَنٍ ؛ حَتَّى الهَمِّ يُهَمُّهُ ، إلّا كُفِّرَ بِهِ مِن سَيِّئاتِهِ . ۳ به مؤمن ، درد طولانى و رنج و بيمارى و اندوهى نمى رسد و حتّى انديشناك چيزى نمى شود، مگر اين كه به خاطر آن، از بدى هاى او چشم پوشى مى شود .

1.ر . ك : ص ۲۲۲ ح ۶۴۱۵ .

2.مطفّفين : آيه ۱۴ .

3.ر . ك : ص ۲۳۶ ح ۶۴۴۰ .


دانش نامه عقايد اسلامي ج9
186

را برايشان پديد مى آورد كه سابقاً آنها را نمى شناخته اند.

ب ـ تأديب

حكمت بخشى از مصائب و ناكامى هاى انسان ، تأديب و آگاهسازى او از خطر گناه و كجرَوى است . امام على عليه السلام در اين باره مى فرمايد :
البَلاءَ لِلظّالِمِ أدَبٌ . ۱ بلا براى ستمگر ، تنبيه است .
قرآن كريم، نقش مشكلات زندگى را در آگاهسازى مردم ، چنين تبيين مى فرمايد :
«ظَهَرَ الْفَسَادُ فِى الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِمَا كَسَبَتْ أَيْدِى النَّاسِ لِيُذِيقَهُم بَعْضَ الَّذِى عَمِلُواْ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ . ۲ به سبب آنچه دست هاى مردم فراهم آورده اند ، فساد در خشكى و دريا نمودار شده است ، تا [ سزاى ]بعضى از آنچه را كرده اند ، به آنان بچشاند » .
اين آيه شريف ، تباهى هايى كه در كره زمين (اعم از خشكى و دريا) پديد مى آيند و مشكلات ناشى از آنها را ، معلول كردار ناشايست انسان ها مى داند و حكمت آنها را هشدار دادن به جامعه هاى خطاكار، و آگاهسازى و تأديب (تربيتِ) مردم ، معرّفى مى كند . اين معنا در آيات ديگرى نيز مورد تأكيد قرار گرفته است . ۳
امام على عليه السلام درباره نقش تربيتى مشكلات زندگى مى فرمايد :
إنَّ اللّهَ يَبتَلي عِبادَهُ عِندَ الأَعمالِ السَّيِّئَةِ بِنَقصِ الثَّمَراتِ ، وحَبسِ البَرَكاتِ ، وإغلاق

1.ر . ك : ص ۲۱۸ ح ۶۴۱۰ .

2.روم : آيه ۴۱ .

3.ر. ك: سجده : آيه ۲۱، اعراف : آيه ۹۴ و ۱۳۰ ، مؤمنون : آيه ۷۶ .

  • نام منبع :
    دانش نامه عقايد اسلامي ج9
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همکاری: رضا برنجكار، ترجمه: عبدالهادى مسعودى، مهدى مهریزى، على نقى خدایارى، محمّد مرادی و جعفر آریانی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 52066
صفحه از 447
پرینت  ارسال به