انسان ها ، شر محسوب مى گردند.
عكس مطلب نيز درست است . ممكن است چيزى براى يكى ، شر و زيانبار ؛ ولى براى ديگرى و ديگران ، خير باشد، مانند باران ؛ چرا كه با ويرانى خانه يا لانه اى، براى صاحب خانه و لانه ، شر است ؛ ولى براى عموم مردم ، خير است .
از اين رو براى داورى درباره خير و يا شر بودن هر پديده ، بايد همه ابعاد و آثار آن را ملاحظه نمود .

شش . خلقت و تقدير خير و شر

از ديدگاه قرآن و احاديث ، خير و شر ، هر دو مخلوق و تقديرشده خداوند متعال هستند ؛ چرا كه هيچ پديده اى نيست كه پديدآورنده اى جز خدا داشته باشد و از دايره تقدير و تدبير ، خداوند بيرون باشد . قرآن كريم تصريح مى فرمايد :
«وَإِن تُصِبْهُمْ حَسَنَةٌ يَقُولُواْ هَـذِهِ مِنْ عِندِ اللَّهِ وَإِن تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَقُولُواْ هَـذِهِ مِنْ عِندِكَ قُلْ كُلٌّ مِّنْ عِندِ اللَّهِ . ^۱ و اگر [ پيشامد ] خوبى به آنان برسد ، مى گويند : «اين ، از جانب خداست» و چون صدمه اى به ايشان برسد ، مى گويند : «اين ، از جانب توست» . بگو : همه[ ى پيشامدهاى خوب و بد،] از جانب خدايند» .
و نيز مى فرمايد :
«مَا أَصَابَ مِن مُّصِيبَةٍ فِى الْأَرْضِ وَ لَا فِى أَنفُسِكُمْ إِلَا فِى كِتَـبٍ مِّن قَبْلِ أَن نَّبْرَأَهَا إِنَّ ذَ لِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ . ^۲ هيچ مصيبتى ، نه در زمين و نه در نفْس هاى شما نمى رسد ، مگر پيش از آن كه آن را پديد بياوريم ، در كتابى هست . اين كار بر خدا آسان است» .

هستى ، احاطه ندارد :
«وَ مَا أُوتِيتُم مِّنَ الْعِلْمِ إِلَا قَلِيلاً . ^۱ و به شما از دانش ، جز اندكى داده نشده است» .
بنا بر اين ، انسان ، بسيارى از چيزهايى را كه در نگاه ابتدايى، شر و زيانبار و بر خلاف عدالت و حكمت مى پندارد، اگر احاطه علمى به همه ابعاد و آثار آنها پيدا كند، خواهد ديد كه واقعا خير و سودمندند و عين عدالت و حكمت اند .

پنج . اقسام خير و شر

خير و شر را به دو قسمت مى توان تقسيم كرد :

۱ . خير و شرّ مطلق

خير مطلق، پديده اى است كه سود محض باشد و براى هيچ چيز و هيچ كس زيانى نداشته باشد. شرّ مطلق نيز آن است كه زيان محض باشد و براى هيچ چيز و هيچ كس ، سودى نداشته باشد.

۲ . خير و شرّ نسبى

كمتر پديده اى را مى توان يافت كه خير مطلق و يا شرّ مطلق باشد و غالبا پديده ها تركيبى از خير و شرّند . از اين رو ، پديده هايى كه سود آنها بر زيانشان غلبه دارد ، «خير» و پديده هايى كه زيان آنها بر سودشان غلبه مى كند ، «شر» ناميده مى شوند .
بنا بر اين ، ممكن است پديده اى براى يكى ، سودآور و خير باشد و براى ديگرى و يا ديگران ، زيانبار و شر . براى نمونه ، نيش حشرات و چنگال و دندان درندگان ـ كه ابزار دفاع و تغذيه آنها هستند ـ براى خودِ آنها خيرند ؛ ولى براى