ر . ك : دانش نامه عقايد اسلامى : ج ۸ ص ۴۵۹ (تحليلى درباره جبر و تفويض وامر بين الأمرين) .
۸ / ۵
آنچه بر بطلان نظريّه جبر دلالت مى كند
۶۱۰۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خدا را نشناخته است كسى كه او را به آفريده اش تشبيه نمايد ، و خدا را به دادگرى توصيف نكرده است كسى كه گناهان بندگانش را بدو نسبت دهد.
۶۱۰۲.امام على عليه السلام :اى فرزند آدم! آيا گمان مى برى آن كه تو را [از گناهان و پليدى ها ]باز داشته ، گرفتارت ساخته است ، در حالى كه تنها ، پايين و بالاى توست كه گرفتارت نموده و خداوند، از آن مبرّا است؟
۶۱۰۳.امام على عليه السلام :هر چه از خداى متعال آمرزش خواستى، از جانب توست و هر چه خداى متعال را ستودى، از جانب خداست.
۶۱۰۴.نزهة الناظر :حَجّاج بن يوسف، دانشمندان را گرد آورد و درباره قضا و قدر از آنان پرسيد . يكى از آنان گفت: از امير مؤمنان ، على بن ابى طالب ، شنيدم كه مى گفت : «اى فرزند آدم! كسى كه راه را براى تو گسترده است ، بر تو سخت نمى گيرد» .
ديگرى گفت : از او شنيدم كه مى گفت : «اگر خطا براى خطاكار حتمى شود ، قصاص بر خطا ، ستم خواهد بود».
و ديگرى گفت: از او شنيدم كه مى گفت : «آنچه خير است، به فرمان و دانش خداست و آنچه شر است، به دانش خداست؛ امّا به فرمان او نيست ».
حَجّاج گفت: آيا همه اينها از سخنان ابو تُراب (على عليه السلام ) است؟ همانا اينان آنها را از چشمه زلالى برداشته اند ! ۱
