111
دانش نامه عقايد اسلامي ج9

نيست، نه «تقدير موقوف (معلّق)» كه بَداپذير است و انسان مى تواند با تدبير و توكّل و دعا، سرنوشت خود را تغيير دهد . البتّه از آن جا كه انسان از مقدّرات قطعى و غير قطعى خود آگاهى ندارد ، هميشه بايد با تلاش و تدبير در كنار استمداد از خداوند متعال ، از مشكلات احتمالى زندگى پيشگيرى كند و سرنوشت بهترى را براى خود رقم زند .

دانش نامه عقايد اسلامي ج9
110

بود و احتمال مى رفت فرو بريزد ، نشسته بود و قضاوت مى كرد . هنگامى كه به او گفتند از آن جا بلند شود، با اين استدلال كه اَجَل ، از انسانْ پاسدارى مى كند ، به سخن آنان اعتنا نكرد و به كار خود ادامه داد و ديوار ، پس از برخاستن ايشان فرو ريخت .
در كنار اين حديث ، حديث ديگرى ۱ روايت شده كه امام على عليه السلام در حادثه اى مشابه، اين گونه عمل نكرد ؛ بلكه از كنار ديوارى كه احتمال فرو ريختن آن بود ، بلند شد و هنگامى كه به اعتراض ، به او گفته شد : «اى امير مؤمنان! آيا از قضاى خدا مى گريزى؟» ، فرمود : «از قضاى خدا به قَدَر خدا مى گريزم» ؛ يعنى : هم صدمه ديدن كسى كه در زير ديوارِ كج مى نشيند ، قضاى الهى است و هم مصدوم نشدن كسى كه از آن مى گريزد ، تقدير اوست ؛ ولى هيچ يك قضاى حتمى نيست و انسان ، موظّف است براى حفظ جان خود ، از يك قضا بگريزد و به قضايى ديگر پناه ببرد .
بنا بر اين ، بر فرض صحّت حديث مخالفِ اين حديث، بايد گفت كه امام عليه السلام در آن حادثه خاص (همانند آنچه در حديث سوم اين باب ۲ آمده كه امام عليه السلام در ميدان جنگ ، بدون زره و تنها با لباس معمولى حضور يافت) ، به دليل آن كه مى دانسته مشكلى براى او پيش نخواهد آمد، براى حفظ جان خود ، اقدام نكرده است .
در مورد حديث چهارم ۳ نيز ـ كه بر اين مطلب دلالت دارد كه بر هر انسانى ، دو فرشته مأمور حفاظت از جان او هستند تا تقدير الهى فرا رسد ـ ، ظاهرا مقصود از «تقدير» در آن ، «تقديرِ حتمى» است كه با آن، هيچ تلاش و تدبيرى سودمند

1.ر . ك : ص ۱۰۲ ح ۶۲۴۲ .

2.ر . ك : ص ۱۰۴ ح ۶۲۴۶ .

3.. ر . ك : ص ۱۰۶ ح ۶۲۴۷ .

  • نام منبع :
    دانش نامه عقايد اسلامي ج9
    سایر پدیدآورندگان :
    محمّد محمّدى رى‏شهرى، با همکاری: رضا برنجكار، ترجمه: عبدالهادى مسعودى، مهدى مهریزى، على نقى خدایارى، محمّد مرادی و جعفر آریانی
    تعداد جلد :
    10
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 52382
صفحه از 447
پرینت  ارسال به