پيش‏گفتار

فرزند شايسته، خواسته طبيعى و فطرى همه انسان‏هاست. تمامى پدران و مادران، آرزومند داشتن فرزندانى سالم و صالح اند ؛ فرزندانى كه روشنى‏بخشِ ديده و شادى‏بخش جان آنها باشند. امّا همّت پرورش‏يافتگانِ مكتب قرآن، از اين خواست طبيعى، فراتر است. آنها نه تنها خواهان فرزندانى برومندند، بلكه مى‏خواهند اين فرزندان در كنار خانواده، پيشوا و سرمشقِ انسان‏هاى شايسته شوند. آنان، در مقام نيايش به خداى مهربان چنين مى‏گويند:

«رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَ جِنَا وَذُرِّيَّتِنَا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَ اجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِينَ إِمَامًا.

پروردگارا! به ما از همسران و فرزندانمان، آن ده كه مايه روشنى چشمان ما باشد، و ما را پيشواىِ پرهيزگاران گردان».

به راستى چگونه مى‏توان به اين آرزوى بلند، دست يافت و زمينه اجابت اين دعا را در مورد فرزندان فراهم ساخت؟

تربيت نسلى شايسته

خانواده، بستر پيدايش و نشو و نماى فرزند است و تأثيرى

بى‏نظير در شكل‏دهى شخصيت آنان دارد ؛ ليكن اين تأثيرگذارى، در صورتى سازنده و مثبت خواهد بود كه افزون بر برخى زمينه‏ها و عوامل ديگر، خانواده نسبت به موضوع فرزندآورى، ارزش فرزند و نيز ضرورت تربيت او از آگاهى‏هاى لازم برخوردار، و براى فراهم آوردن شرايط مناسب به منظور پرورش نسلى كارآمد، دغدغه جدّى داشته باشد. اين دغدغه و حساسيت نه از بدو تولّد فرزند، بلكه بايد در مراحل پيشين آن مانند: انتخاب همسر مناسب، توجّه به زمينه‏هاى ژنتيك و چگونگى انعقاد نطفه بروز كند و پس از تولّد فرزند، در قالب رعايت حقوقى كه وى بر والدين خود دارد، به كامل‏ترين شكلى جلوه‏گر شود ؛ موضوعاتى كه هر يك از آنها به صورت گسترده در آيات و روايات اسلامى مورد گفتگو قرار گرفته و در منابع اسلامى رهنمودهاى ارزنده‏اى درباره آنها وجود دارد.

فرزندآورى و ازدياد نسل

توليد مثل وظيفه‏اى است كه نظام آفرينش براى بقاى نسل بشر بر عهده او نهاده است. افزون بر آن، فرزندخواهى يك تمايل فطرى است. در اين ميان، اسلام و پيشوايان دينى بر انجام آن وظيفه تأكيد و بر اين تمايل، صحّه نهاده و مسلمانان را به فرزندآورى تشويق كرده‏اند. پر واضح است كه ترغيب دين به ازدياد نسل را بايد در كنار ديگر آموزه‏هاى آن ديد. آموزه‏هايى مانند تأمين نيازمندى‏هاى مالى خانواده، ضرورت