پيش گفتار

زندگى دنيا ، راه رسيدن به حيات جاويدان و سعادت پايدار است . اين ، يك حقيقت مسلّم دينى است . انسان موفّق ، كسى است كه بتواند به خوبى از دنيا استفاده كند و زيباترين زندگى را براى خود آماده سازد . اين جاست كه دنيا براى اهل ايمان ، يك فرصت طلايى به شمار مى رود ؛ فرصتى كه هرگز تجديدپذير نيست . به همين جهت ، اديان آسمانى ، بويژه دين اسلام ، اهمّيت فراوانى به دنيا داده اند و آموزه هاى ارزشمندى در اين باره دارند . در حقيقت ، دين ، برنامه اى براى تنظيم زندگى دنيا جهت رسيدن به سعادت جاويدان است .
در اين ميان ، يكى از امورى كه مى تواند زندگى دنيا را براى انسان زجرآور و ناكارآمد سازد ، حسرت خوردن است ؛ پديده اى آشنا و متأسّفانه ـ فراگير ! دين اسلام با توجّه به اهمّيت اين مسئله ، براى پيشگيرى و درمان آن ، روش هايى را معرّفى كرده است . به همين جهت ، موضوع حسرت را در متون دينى (قرآن و حديث) به صورت مستقل ، مورد بررسى قرار داديم تا جنبه هاى روان شناختى آن را بازشناسيم .
اثر حاضر ، براى استفاده عموم مردم تدوين شده و بر آن است تا با تحليل روان شناختىِ دين درباره حسرت و ارائه راه كارها ، زندگى انسان را سامان دهد و به آن ، نشاط و طراوت بخشد . اين موضوع مى تواند به صورت

تخصّصى و براى پژوهشگران و انديشمندان حوزه دين و روان شناسى نيز تدوين گردد كه اميدواريم در آينده ، توفيق اين كار به دست آيد .
از جناب آقاى محمّد على سروش كه با تلاش قابل تقدير خود ، اين راهِ نه چندان هموار را پيمود و از جناب آقاى دكتر محمود گلزارى وجناب حجة الاسلام والمسلمين دكتر مسعود آذربايجانى كه زحمت نظارت و ارزيابى را به دوش كشيدند و با راه نمايى و دقّت نظر خود ، بر غناى اين پژوهش افزودند ، صميمانه سپاس گزاريم .
همچنين منابع حديثى اين پژوهش را گروه تدوين دانش نامه هاى حديثى پژوهشكده در اختيار اين واحدْ قرار داده است كه بدين وسيله از اين گروه و پژوهشگران آن ، تشكر مى شود .
از آن جا كه اين گونه پژوهش ها ، گام زدن در راهى نو و ناپيموده است ، الگوى شناخته شده اى ندارد . لذا از عموم انديشمندان تقاضا مى شود با طرح نظرات خود و با بيان ضعف ها و قوّت هاى اين اثر ، ما را در پژوهش هاى بعدى يارى دهند .
واحد حديث و علوم روان شناختى
پژوهشكده علوم و معارف حديثى