پيش‏گفتار

قرآن كريم ، كامل‏ترين كتاب آسمانى و جامع‏ترين ره‏نمودهاى پديدآورنده جهان هستى ، در جهت رشد و بالندگى انسان و ساختن جامعه نمونه انسانى است ، و پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله و اهل بيتِ او ، بهترين و شايسته‏ترين شارحان و مفسّران ، و آموزگاران تفسير اين منشور هدايت اند .
از اين مفسّرانِ بزرگ راستين ، ميراث گران‏بهايى در زمينه تفسير قرآن بر جاى مانده و تاكنون كتاب‏هاى بسيارى در گردآورى آنها نگارش يافته است ؛ ولى بايد پذيرفت كه آموزه‏هاى اهل بيت عليهم السلام در تفسير قرآن ، هنوز آن گونه كه شايسته است ، شناخته نشده و مورد بهره‏بردارى قرار نگرفته است .
بررسى اجمالى ميراث تفسيرى اهل بيت عليهم السلام ^۱ نشان مى‏دهد كه آنچه تا كنون در منابع تفسيرى از آموزه‏هاى آنان آمده ، تنها بخش كوچكى از اين ميراث گران‏بهاست و هنوز در ميان نوشتارهاى تفسير ، جاى «تفسير جامع روايى» خالى است ؛ زيرا تنها جمع‏آورى شمارى از

روايات را در ذيل آيات قرآن و بدون ارزيابى‏هاى لازم، نمى‏توان تفسير جامع روايى ناميد . به نظر مى‏رسد كه تفسير جامع روايى بايد داراى اين ويژگى‏ها باشد :
۱ . رعايت آموزه‏ها و روش اهل بيت عليهم السلام در تفسير قرآن ؛^۱
۲ . ارزيابى روايات مورد استناد ؛^۲
۳ . بهره‏گيرى از انواع روايات تفسيرى ، ^۳ از جمله رواياتى كه بدون اشاره به آيه‏اى خاص، آن را تفسير كرده‏اند .
به نظر ما پيش از ارائه چنين تفسيرى از قرآن ، آشنايى با مسائلى - كه بدانها اشاره مى‏شود - ضرورى است :
۱ . شناخت جايگاه قرآن به عنوان اساس و پايه معارف دين و آموزه‏هاى خاندان رسالت ؛
۲ . تبيين مبانى ، قواعد ، روش‏ها ، گرايش‏ها ، و شيوه‏هاى تفسيرى ؛
۳ . شناخت جايگاه علمى اهل بيت عليهم السلام در تفسير قرآن و تبيين معارف بلند اين كتاب آسمانى ؛
۴ . تبيين نقش عملى اهل بيت عليهم السلام در تفسير قرآن ؛
۵ . آشنايى اجمالى با گونه‏هاى روايات تفسيرى ؛
۶ . بررسى حجّيت و اعتبار روايات تفسيرى ؛