پيش‏گفتار

اضطراب و نگرانى ، مهم‏ترين مشكل انسان عصر حاضر است‏^۱ و به همين خاطر ، از دوران كنونى، به «عصر اضطراب» ياد مى‏شود.^۲ فرد مضطرب، با «احساس رنج‏آورى» دست و پنجه نرم مى‏كند كه به يك موقعيت ضربه‏آميز كنونى يا به انتظار خطرى از ناحيه چيزى نامعيّن ، وابسته است . در چنين وضعيتى ، فرد مضطرب، احساس ناايمنى يا تهديد مى‏كند كه منبع آن به روشنى قابل درك نيست.^۳ اضطراب ، شامل احساس عدم اطمينان، درماندگى و برانگيختگى فيزيولوژيك مى‏گردد. شخصى كه مضطرب است ، از عصبى بودن و تنش و بى‏قرارى و تحريك‏پذيرى شكايت مى‏كند و اغلب در به خواب رفتن ، مشكل دارد. شخص مضطرب ، به آسانى خسته مى‏شود، و حالاتى چون : دل‏آشوبى، سردرد، تنش عضلانى و اِشكال در تمركز فكر دارد.^۴
بررسى‏ها نشان مى‏دهند كه بيش از يك سوم بزرگ‏سالان ، دچار ناراحتى‏هاى

عصبى، خصوصاً اضطراب اند .^۱ اضطرابِ مَرَضى ، اثر منفى بر سلامت جسمانى و روانى افراد دارد و بهداشت شخصى فرد را تحت تأثير خود قرار مى‏دهد. مشكلاتى كه اضطراب به همراه دارد ، در سه دسته : بدنى، شناختى (فكرى - ذهنى) و روانى ، قابل دسته‏بندى اند. افراد مضطرب ، در جنبه بدنى با تپش قلب، تنگى نفس، از دست دادن اشتها، تهوّع، بيخوابى، تكرّر ادرار، چهره برافروخته، تعريق، اختلال گفتار، و بى‏قرارى روبه‏رو هستند. اين افراد ، به لحاظ شناختى ، دچار سردرگمى، اختلال در حافظه و تمركز، حواس‏پرتى، ترس از دست دادن كنترل، گوش به زنگى و افكار تكرارى مى‏شوند. از ديگر سو نيز مشكلاتى همچون : عصبى بودن، بى‏طاقتى، نگرانى، وحشت‏زدگى، دل‏واپسى، افسردگى، تنيدگى، ترس، هيجان‏زدگى و كم‏رويى ، از جمله مشكلات روانى‏اى هستند كه فرد مضطرب ، با آنها درگير است.^۲
گذشته از اضطراب ، بشر با مسئله ديگرى به نام فشار روانى (اِسترس)^۳ نيز رو به روست كه امروزه از آن به «بيمارى جديد تمدّن» ياد مى‏شود.^۴ هر چند تعريف مشخّصى از استرس ارائه نشده، امّا در يك تعريف ساده و روشن - كه براون و كمپبل (در پژوهشى در ۱۹۹۴ م) آن را ارايه كرده‏اند - ، فشار روانى «فشارى است كه از خارج بر فرد ، تحميل مى‏شود و ناراحتى‏هاى جسمانى و روانى را در پى دارد» .^۵ اين عامل، نقش مهمى در بيمارى‏هاى جسمى و روانى ما دارد كه از آنها به عنوان بيمارى هاى «روانْ‏تنى» يا «روانى - فيزيولوژيك» نام برده مى‏شود.^۶پژوهش‏ها