پیش‌گفتار

فرهنگ، مجموعه‏ای از: باورها، آداب و رسوم، اندیشه‏ها، ادبیّات، هنرها، ارزش‏ها، دانش و نیز شیوه زندگی است که در طىّ تجربه تاریخی جوامع، شکل مى‏گیرد و از نسلی به نسل دیگر منتقل مى‏شود.

بى ‏تردید، بخش اصلی و بنیادین فرهنگ و هویّت جوامع اسلامی، برگرفته از قرآن کریم و گفتار و رفتار پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله و اهل بیت مطهّر اوست. بر این اساس، ارائه و تبیین مفاهیم مهم و پرکاربُرد دین، زمینه گسترش و تعمیق فرهنگ دینی را در امّت اسلامی فراهم مى‏آورد و بدین سان مى‏توان کتاب‏هایی که این مفاهیم بنیادین و مؤثّر را با ذکر نمونه‏ها و در جامه‏ای نو و امروزین عرضه مى‏کنند، «فرهنگ‌نامه»^۱ نامید.

فرهنگ‌نامه اعتکاف، یک عنوان از مجموعه فرهنگ‌نامه‏های دار الحدیث است که از دانش‏نامه قرآن و حدیث^۲ برگرفته شده و با هدف استوارسازی فرهنگ دینى، اصلاح فرهنگ عمومی و ترویج معارف اصیل اسلام منتشر مى‏شود.

اهمّیت تقویت فرهنگ اعتکاف

سنّت اعتکاف، یکی از سازنده‏ترین برنامه‏های معنوی در اسلام، بلکه دیگر ادیان الهی است، هر چند شیوه آن در ادیان گذشته، به طور دقیق برای ما مشخّص نیست.

اهتمام فراوان سالکان راه خدا، بویژه شخص پیامبر خاتم صلّی الله علیه و آله به این عبادت، و نیز مقیاس قرار دادن آن برای تبیین فضیلتِ شماری از عبادات و کارهای نیک،^۱ نشانه جایگاه ویژه این برنامه عبادی در تعالی و تکامل انسان است. از این رو تلاش برای فرهنگ‌سازی و همگانی کردنِ اعتکاف در جوامع اسلامی در شمار نخستین اولویت‏های نهادهای فرهنگی است.

خوش‌بختانه، به برکت انقلاب اسلامی در ایران، سنّت اعتکاف در ماه رجب گسترش یافته، استقبال فرهیختگان و بخصوص نسل جوان از آن، مسئولیت نهادهای فرهنگی جمهوری اسلامی را مضاعف مى‏نماید.

بویژه در فضای سیاسی ـ فرهنگی حاکم بر جهان امروز که دشمنان انسانیت، با همه توان و با بهره‏گیری از کارآمدترین امکانات روز، برای ضربه زدن به اسلام ناب، به میدان آمده و با تهاجم همه‌جانبه فرهنگى، منحرف کردن نسل جوان را در دستور کار خود قرار داده‏اند، تقویت فرهنگ اعتکاف، از اولویت بیشتری برخوردار است.

راه‏های تقویت فرهنگ اعتکاف

اقدام‌های لازم برای تقویت فرهنگ اعتکاف، عبارت اند از:

۱. گسترش زمانی اعتکاف

با توجّه به استقبالی که از سنّت اعتکاف در ماه رجب وجود دارد، فرهنگ‌سازی و برنامه‏ریزی برای فرصت‏های مناسب دیگر بویژه دهه آخر ماه